Normal_docent_leraar_school_les_onderwijs

De aanpak van werkdruk in het onderwijs vereist een gezamenlijke inspanning van zowel schoolleiders als medewerkers. “Als draagvlak bij één van de twee ontoereikend is, dan zal de aanpak niet slagen”, concludeert onderzoeker Roos Schelvis (TNO/VUmc) in haar proefschrift ‘Verminderen van werkstress bij docenten’, dat zij op 7 november verdedigde aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Dit meldt TNO.

Succesfactoren voor een werkzame aanpak van werkdruk in het onderwijs zijn: doe het samen, bereid de aanpak goed voor en leidt het actieplan als een organisatieverandering. Een gebrek aan wederzijds vertrouwen tussen management en medewerkers bemoeilijkt de uitvoering van een participatief programma. Aanbevolen wordt om alleen met een dergelijke aanpak te starten als aan de randvoorwaarde van wederzijds vertrouwen is voldaan. 
 
Onderdeel van het participatieve programma dat in het proefschrift wordt onderzocht, was het gezamenlijk maken van een actieplan om werkstress aan te pakken. Acties waren bijvoorbeeld het inrichten van een lerarenkamer als ontmoetingsplek voor docenten en het herzien van het beoordelingssysteem. Het programma leidde echter niet tot minder werkstress, vooral doordat het niet volledig werd uitgevoerd zoals bedacht.
 
Schelvis onderzocht ook de rol van het vertrouwen in eigen kunnen in het ontstaan van werkstress bij oudere docenten en wat de rol van werkkenmerken hierbij is. Schelvis vond dat uitdagende eisen in het werk het vertrouwen in eigen inderdaad kunnen vergroten en daardoor de werkstress vermindert. Dit beschermende effect geldt echter niet voor emotionele eisen die het werk stelt, zoals confrontaties met boze ouders of de uithuisplaatsing van een kind.
 
TNO ontwikkelt interventies om werkstress te verminderen. Op schoolniveau kan de Werkdruk Wegwijzer worden ingezet om een stapsgewijze bronaanpak te doorlopen. Dit is een implementatiehandboek voor schoolleiders of projectleiders, waarin voor elke stap beschreven is wat je moet doen, hoe je dat kunt doen, wie je daarbij betrekt en met welke lessen uit de veranderkunde je rekening kunt houden. Voor individuele docenten kan de Stresscoach ingezet worden. 
 
Door: Redactie Nationale Onderwijsgids