Door de wetswijziging is vanaf 1 oktober 2017 het participatieverklaringstraject verplicht voor nieuwkomers. Het gaat daarbij om asielmigranten, maar ook om migranten die naar ons land komen in het kader van gezinsvorming of gezinshereniging. Het participatieverklaringstraject bestaat onder meer uit een inleiding in de Nederlandse kernwaarden. Minister Asscher: "Met de participatieverklaring maken nieuwkomers kennis met de ononderhandelbare rechten en plichten en de fundamentele waarden van de Nederlandse samenleving. Voor ons zijn deze spelregels vanzelfsprekend, voor nieuwkomers vaak niet. Het is daarom belangrijk dat we hier vanaf de eerste dag heel duidelijk over zijn."

 

Het traject wordt afgesloten met het ondertekenen van een verklaring. Daarmee verklaart de nieuwkomer kennis te hebben genomen van de waarden en regels van de Nederlandse samenleving, deze te respecteren en actief een bijdrage te willen leveren aan die samenleving. Met de wijziging van de Wet inburgering is ook vastgelegd dat gemeenten asielmigranten maatschappelijke begeleiding gaan aanbieden. Daarmee worden deze migranten wegwijs gemaakt in hun woonplaats en krijgen ze hulp bij de start van de inburgering. Gemeenten hebben de ruimte om deze maatschappelijke begeleiding deels zelf in te vullen. Zo krijgen zij ook meer regie op de start van de inburgering van lokale nieuwkomers. Het budget voor gemeenten is eerder al verhoogd van 1000 euro naar 2370 euro per asielmigrant.

 

Inburgeringsplichtigen die verwijtbaar weigeren de verklaring te ondertekenen, kunnen een boete van maximaal 340 euro krijgen. Deze boete kan herhaald worden. Daarnaast betekent het niet voldoen aan het gehele inburgeringsexamen dat er geen permanente verblijfsvergunning wordt verstrekt en dat het Nederlanderschap niet verkregen kan worden.