ENSCHEDE - Bevlogenheid is het belangrijkste en meest onderschatte kenmerk van een goede docent. Daarom moet het op elke school het uitgangspunt zijn voor het personeelsbeleid. Zet het op de agenda van de directie, maak het onderdeel van het beloningsbeleid en stimuleer leren en ontwikkelen als motor van het ontwikkelingsbeleid, concludeert onderzoeker Judith Konermann.

Konermann promoveert op donderdag 12 januari aanstaande op het onderwerp bevlogenheid van docenten aan de Universiteit van Twente. In haar proefschrift breekt de promovenda een lans om het onderwerp bovenaan de agenda te zetten van het onderwijs. "Het personeelsbeleid in het onderwijs is weinig mensgericht. Scholen gaan veelal instrumenteel om met hun medewerkers, die krijgen zo nu en dan een beoordelingsgesprek waarin een lijstje wordt afgewerkt waaraan docenten moeten voldoen. De behoeften van de docent zelf spelen nauwelijks een rol. Dit systeem roept een bepaalde gelatenheid op."

Andere omgang met onderwijsprofessional
Haar onderzoek is gebaseerd op interviews en vragenlijsten onder 720 leraren uit het voortgezet onderwijs over hun persoonlijke bevlogenheid. Daarnaast werden ook 13 (sector)directeuren en teamleiders uit deze sectoren bevraagd over hun hrm-beleid. Volgens Konermann is er een totaal andere focus nodig in het omgaan met onderwijsprofessionals.

Het personeelsbeleid van scholen is conventioneel en weinig verrassend. "Scholen vertrouwen in hun personeelsbeleid te veel op de automatische piloot. Zonder naar de intrinsieke motivatie van de docent te kijken. Werknemertevredenheid speelt in het HRM-beleid een steeds grotere rol. Een verkeerde keuze. Een tevreden werknemer kan wel thuis tevreden op de bank zitten. Een gepassioneerde docent inspireert, innoveert en motiveert leerlingen wat weer een positief resultaat heeft op de leeropbrengsten. Bevlogenheid gaat om vragen als: Heb je zin in je werk, ben je trots op wat je doet en bruis je na je werkdag nog steeds van de energie?"

Bevlogenheid als onderlegger beloningsbeleid
Konermann geeft in haar proefschrift ook aan wat er voor nodig is om docenten gemotiveerd te krijgen en te houden. Bevlogenheid hoort op elke school het uitgangspunt te zijn voor personeelsbeleid. Zet het op de agenda van de directie, maak het onderdeel van het beloningsbeleid en stimuleer leren en ontwikkelen als motor van ontwikkelingsbeleid. Vooral op het vlak van professionalisering is volgens Konermann veel te halen. "Docenten die vragen om een opleiding of cursus krijgen te vaak te horen dat er geen geld is. Een doodzonde. Vraag dus door en gooi niet meteen de deur dicht. Er zijn namelijk veel meer manieren om te leren, zoals buddysystemen, coaching en jobrotation."

Investeringen die lonen
Veel jonge docenten haken al in de eerste drie jaar van hun loopbaan af. Ze zijn opgebrand of gedesillusioneerd. Door bevlogenheid centraal te stellen in het personeelsbeleid werken scholen aan hun menselijke kant. Toch leiden deze overwegend zachte interventies volgens Konermann tot harde resultaten. "Bevlogen docenten hebben minder last van ziekteverzuim en zoeken minder snel een andere baan, maar het belangrijkste nog is dat zij een positieve bijdrage leveren aan de leerresultaten van de individuele leerling."

KPC Groep
Konermann voerde haar promotie-onderzoek uit in nauwe samenwerking met KPC Groep waar zij gedurende haar promotie werkzaam was. Onderwijsadviesbureau KPC Groep biedt dienstverlening aan organisaties die de ambitie hebben leerprocessen te verbeteren. Haar werkterrein varieert van instellingen voor onderwijs en opleiding, bedrijven tot non-profitinstellingen. In die hoedanigheid ondersteunt KPC Groep diverse scholen bij het inrichten van integraal personeelsbeleid, waarbij bevlogenheid het uitgangspunt is om de doelstellingen van de school te verbinden met de individuele kracht van onderwijsprofessionals.

© Nationale Onderwijsgids