In juni 1933 trok Dirk Vollenhoven, rector van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), een uitnodiging aan een Duitse spreker in, toen bleek dat hij lid was van Hitlers partij, de NSDAP.

Deze beslissing was opmerkelijk, omdat zo kort na de nationaalsocialistische machtsovername van januari 1933 nog geen enkele Nederlandse universiteit nazi's weigerde louter op grond van hun partijlidmaatschap. Dit blijkt uit onderzoek van VU-hoogleraar George Harinck.

Van radicale stellingname tot VU-beleid
De intrekking van de uitnodiging was ook bijzonder, omdat het een geestverwant betrof, de theoloog Otto Weber, die bovendien een persoonlijk kennis was van rector Vollenhoven. George Harinck verklaart de radicale stellingname uit het christelijke karakter van de Vrije Universiteit.

Twee weken na de Duitse regeringswisseling van 30 januari 1933 verklaarde juridisch hoogleraar Anne Anema in een radio-uitzending dat het nationaalsocialisme de aartsvijand was van het christendom. Anema baseerde zijn standpunt op onderzoek naar het totalitaire staatsrecht.

Rector Vollenhoven volgde op grond van zijn wijsgerig onderzoek van het nationaalsocialisme dezelfde lijn. Met zijn besluit Weber niet uit te nodigen promoveerde hij de radicale stellingname van Anema en anderen tot VU-beleid

Calvinistische Studenten Beweging
De VU heeft destijds geen ruchtbaarheid gegeven aan deze beslissing. Hoe belangrijk deze beslissing was blijkt uit het feit dat de geweigerde spreker in september 1933 op een studentencongres van de Calvinistische Studenten Beweging, dat ook door veel VU-studenten werd bijgewoond, ongestoord het nationaalsocialisme verdedigde.

Dit was de gebruikelijke opstelling van Duitse academici die in de periode 1933-1940 in Nederland academische spreekbeurten hielden. De VU bleef dankzij Vollenhoven als enige Nederlandse universiteit van dergelijke propaganda gevrijwaard.

Bron: Nieuwsbank