Het kabinet wil Nederland in de top 5 van kenniseconomieën brengen. De universiteiten ondersteunen deze ambitie volop en willen daar de komende jaren aan werken.
De adviezen van de commissie Veerman om het hoger onderwijs toekomstbestendig te maken staan hoog op de agenda's van de universiteiten. Universiteiten willen bijdragen aan de topsectoren die door het kabinet benoemd zijn.
Veerman adviseert te investeren in onderzoek. En daar is alle reden voor: de Nederlandse uitgaven aan universiteiten zijn gedaald van 1,1% van het BNP in 1980 naar 0,6% nu.
De ambities van het kabinet zijn moeilijk te rijmen met de door haar aangekondigde bezuinigingsmaatregelen. Volgens de Vereniging van Universiteiten (VSNU) zorgen de bezuinigingen voor een verschraling van het hoger onderwijs en onderzoek, met alle gevolgen van dien voor onze concurrentiekracht.
Nederland teert nu nog op investeringen in onderzoek uit de vorige eeuw, maar zonder nieuwe investeringen in kennis en innovatie zal Nederland achterlopen. Niet alleen op onze buurlanden, maar ook op landen als China en Korea die zwaar inzetten op R&D.
Er zijn volgens de VSNU zeven klappen vanuit verschillende hoeken die het hoger onderwijs moet opvangen. Deze klappen voor het hoger onderwijs zijn ook een dreun voor de Nederlandse kenniseconomie.
Klap 1.Verlies FES-middelen: € 500 mln op onderzoek bij hoger onderwijs en bedrijven
De FES-middelen (aardgasbaten) worden aangewend voor kennisontwikkeling bij hoger onderwijs en bedrijven. Op dit moment gaat het in totaal om ruim € 500 mln per jaar. Het kabinet heeft echter besloten de aanwending van deze middelen voor kennisontwikkeling per direct te beëindigen, waardoor rond 2015 de laatste projecten moeten stoppen.
Klap 2. 370 mln op het hoger onderwijs door boete ‘langstudeerders' en efficiencykorting
Dit bedrag is opgebouwd uit 180 mln boete voor ‘langstudeerders' en 190 mln efficiencykorting.
Klap 3. Reductie onderzoeksmiddelen met € 90 mln.
In het Regeerakkoord is een bezuiniging van € 90 mln op onderzoeksmiddelen opgenomen. Hoe die precies vorm krijgt is nog niet duidelijk, maar dat dit ten koste zal gaan van de wetenschappelijke output is onvermijdelijk.
Klap 4. € 52 mln op universitair onderwijs en onderzoek
In het Regeerakkoord wordt een bedrag van € 52 mln ingetrokken, waarmee het nieuwe kabinet de eerdere afspraak met het vorige kabinet verbreekt.
Klap 5. €72 mln op arbeidskosten universitair personeel en prijscompensatie
In 2011 krijgen de universiteiten echter geen cent extra voor loonontwikkeling. Dit scheelt de universiteiten ongeveer € 50 mln op jaarbasis.
Klap 6. Bezuinigingen op internationaal onderwijs en onderzoek
Bezuinigingen op internationaal onderwijs en onderzoek bedreigen de wervingskracht van Nederland op talentvolle buitenlandse studenten en wetenschappers en ondergraven de aansluiting van de Nederlandse wetenschap op internationale kennisnetwerken.
Klap 7. € 60 mln op hoger onderwijs, ten kosten van kwaliteit onderwijs of aantal studenten
Alle ministeries moeten volgens het Regeerakkoord minder uitgeven aan subsidies. Voor OCW gaat het hierbij om ruim € 200 mln, waarvan het deel voor het hoger onderwijs € 60 mln zou zijn.
