Normal_5150

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) kent, dit jaar voor het eerst, de Prijs Akademiehoogleraren toe aan geneticus Jan Hoeijmakers (Erasmus MC) en aan economisch historicus Jan Luiten van Zanden (Universiteit Utrecht).

De prijzen, een bedrag van een miljoen euro voor wetenschappelijk werk, zijn bedoeld als lifetime achievement award voor onderzoekers die hebben aangetoond dat ze tot de absolute top van hun vakgebied behoren. Er zijn jaarlijks twee prijzen: een in de sociale of geesteswetenschappen, en een in de natuur-, technische of levenswetenschappen.

Jan Luiten van Zanden
Van Zanden (foto, 1955) heeft een enorme invloed gehad op de ontwikkeling van zijn vakgebied, de economische geschiedenis. Hij ontwikkelde zich van expert op het gebied van negentiende- en twintigste-eeuwse economische geschiedenis tot expert op het gebied van de economische wereldgeschiedenis.

In zijn boeken behandelde hij uiteenlopende zaken als landbouwgeschiedenis van Nederland en van Java, de rol van de arbeidsmarkt in het verleden, de geschiedenis van Shell en de Rabobank en de rol van vrouwen bij het ontstaan van het kapitalisme. Centrale vraag in zijn onderzoek is steeds waarom sommige delen van de wereld rijk zijn en andere arm.

Van Zanden onderzoekt dat onder meer door enorme databestanden met lonen en prijzen aan te leggen waarmee de levensstandaard zowel tussen landen als door de eeuwen heen vergeleken kan worden. Hij is een van de grondleggers geweest van het onderzoek met grote historische datasets.

De jury is van oordeel dat Jan Luiten van Zanden als pionier en inspirator het vakgebied van de economische geschiedenis een solide basis heeft gegeven.

Jan Hoeijmakers
Hoeijmakers (1951) krijgt de prijs voor zijn innovatieve onderzoek op het terrein van kanker en veroudering. Geneticus Hoeijmakers, bij een breed publiek bekend als ouderdomsprofessor, is de belangrijkste expert in de wereld op het gebied van DNA-herstel.

Hij bestudeerde hoe eiwitten beschadigingen die ons DNA oploopt herkennen, uit het DNA knippen en vervolgens opvullen met nieuw DNA en toonde aan dat dit proces belangrijk is bij kankerpreventie en veroudering.

Hoeijmakers is, aldus de jury, een groot organisator. Hij heeft in de loop der jaren diverse wetenschapsgebieden samengebracht om zijn ontdekkingen op het gebied van DNA-herstel te vertalen naar klinische toepassingen. Het wereldwijd geaccepteerde inzicht dat DNA-herstel cruciaal is in de fysiologie, bij celdeling, metabolisme en veroudering, en dat het een sleutelrol vervult bij de preventie van kanker, danken we aan hem.

De twee winnaars van de Prijs voor de Akademiehoogleraren zijn geselecteerd door een internationale jury die is samengesteld door de KNAW. De prijsuitreiking vindt plaats op woensdagmiddag 22 juni 2011, in het Trippenhuis, het gebouw van de KNAW in Amsterdam.