Normal_4932

De Belgische auteur David Van Reybrouck bezet in het academisch jaar 2011/2012 de Cleveringaleerstoel aan de Universiteit Leiden.

Van Reybrouck verwisselde een loopbaan in de archeologie en de cultuurgeschiedenis voor het schrijversbestaan. Dat leverde hem diverse literaire onderscheidingen op, voor Congo. Een geschiedenis uit 2010 maar liefst drie, waaronder de AKO Literatuurprijs.

Hoogleraar Archeologie Willem Willems droeg Van Reybrouck voor. ‘Dat heb ik gedaan vanwege zijn interesse voor het koloniale verleden van Afrika', zo motiveert hij zijn voordracht. ‘Dat continent is in de vorige eeuw in snel tempo onafhankelijk geworden. Die thematiek vertegenwoordigt alles waar Cleveringa voor stond.'

In het boek Congo laat Van Reybrouck echter zien dat onafhankelijkheid niet per se tot vrijheid voor de bevolking leidt. ‘Dat klopt', zegt Willems, ‘en Van Reybrouck beschrijft gedetailleerd hoe dat zo gekomen is. Hij zal er ook colleges over gaan geven. In zijn proefschrift is de kern van deze belangstelling al in de kiem aanwezig. Daarin staat hoe op de Wereldtentoonstelling in Tervuren in 1897 Afrikanen tentoongesteld om te laten zien hoe primitieve mensen eruit zagen.'

Vereerd
Van Reybrouck is de eerste Belg die de Cleveringaleerstoel bekleedt. De schrijver toont zich ‘bijzonder vereerd' met de aanstelling: ‘Al tijdens mijn promotiejaren in Leiden was ik zeer onder de indruk van die traditie. Cleveringa was niet alleen een uitzonderlijk moedig man, de stijl waarin hij zijn toorn verwoordde was superieur, een Multatuli en een Ter Braak waardig.'

Op 26 november 1940 sprak professor Rudolph Cleveringa in het Groot Auditorium van het Leidse Academiegebouw zijn beroemde rede uit, waarin hij protesteerde tegen het ontslag van zijn joodse collega, professor E.M. Meijers. Op last van de Duitse bezetter moesten niet-Arisch overheidspersoneel en met dat personeel gelijkgestelden uit hun functies worden ontheven.

Cleveringa-leerstoel
De Cleveringa-leerstoel is in 1970 ingesteld door de Universiteit Leiden ter herdenking van de bevrijding in 1945 en ter herinnering aan het optreden van Cleveringa. De Cleveringa-leerstoel is een wisselleerstoel, die sinds 1975 ieder academisch jaar door een Nederlandse of buitenlandse geleerde wordt bezet.