De financiële druk op universiteiten wordt steeds zwaarder. Investeringen in vastgoed en andere faciliteiten op de campus lijden daar sterk onder.

Aan de andere kant kunnen universiteiten een aantal zaken op vastgoedgebied efficiënter aanpakken. Zo kunnen er meer faciliteiten worden gedeeld, op ieder niveau. Dit valt bovendien prima samen met het ideaal van een duurzame campus en past beter bij de universiteit van de toekomst die meer samenwerking vraagt, in onderwijs en onderzoek.

Dat stelt Alexandra den Heijer, die op vrijdagochtend 4 maart op dit onderwerp promoveerde aan de TU Delft.

In de afgelopen tien jaar is het management van universiteitsterreinen steeds ingewikkelder worden. In Nederland hebben de universiteiten te maken met onder meer verouderde gebouwen en hogere eisen van studenten en wetenschappers. Tegelijkertijd krijgen ze steeds minder geld van de overheid.

'De afnemende bekostiging zet de universiteiten momenteel zwaar onder druk', zegt promovenda Alexandra den Heijer, die zich verdiepte in het management van campussen in Nederland. 'Investeringen in vastgoed en andere faciliteiten moeten scherp worden afgewogen tegen investeringen in onderwijs en onderzoek.'

'Dit versterkt de vraag naar goede managementinformatie, ter ondersteuning en verantwoording van campusbeslissingen', vervolgt Den Heijer. 'Ook spelen de kosten en waarde van het universitaire vastgoed momenteel een rol in politieke discussies. En dat gebeurt niet altijd even genuanceerd.'

Den Heijer bracht dit soort informatie daarom uitgebreid in kaart: zoals actuele investeringsniveaus van nieuwbouw en renovatieprojecten en nieuwe ruimtenormen voor de veranderende academische werkplek. Verder maakte ze profielen van veertien Nederlandse campussen en veertig campusprojecten.

Maar Den Heijer leverde ook strategisch advies. 'Aan de ene kant kun je concluderen dat de (financiële) druk op de universiteiten steeds zwaarder wordt. Aan de andere kant kunnen ze voor een deel de hand in eigen boezem steken. Een aantal soorten ruimten kan best efficiënter, intensiever en minder 'territoriaal' worden gebruikt.'

'Zo denk ik dat er meer faciliteiten kunnen worden gedeeld, op ieder niveau', zegt Den Heijer. 'Niet iedere faculteit hoeft bijvoorbeeld zijn eigen collegezalen te hebben. En niet iedere werknemer hoeft altijd een eigen kamer tot zijn beschikking te hebben. Ook zou je kunnen denken aan meer (tijdelijke) winkels en ontspanningsmogelijkheden op de campus, zodat deze meer een soort stad wordt.'

'Extra voordeel van dit delen van faciliteiten, is dat het prima samenvalt met het ideaal van een duurzame campus. Daarnaast kunnen toevallige ontmoetingen tussen wetenschappers en studenten ook weer bijdragen aan de steeds vaker gevraagde multidisciplinaire aanpak in onderwijs en onderzoek.'

Bouwkunde-brand
Den Heijer ondervond deze voordelen in de praktijk, omdat ze werden toegepast in het nieuw ingerichte gebouw van de faculteit Bouwkunde van de TU Delft, waar ze werkzaam is. De faculteit werd gedwongen een nieuw onderkomen te zoeken na de brand die in mei 2008 het oude faculteitsgebouw in de as legde. Den Heijer was als deskundige sterk betrokken bij dit herhuisvestingsproces.