In het speciaal onderwijs kan ict van bijzondere betekenis zijn. Op Mytylschool De Schalm in Breda werken leerlingen met een visueel georiënteerde elektronische leeromgeving, waardoor ook zij werkstukken kunnen maken en met elkaar kunnen video-chatten.
IKKIES in de klas
IKKIES in de klas is zo gemaakt dat de gebruiker niet hoeft te kunnen lezen en schrijven. De inlog-pagina’s werken met foto’s en pictogrammen. Een leerling klikt op de eigen foto en krijgt dan een visuele wachtwoordpagina voor zich: tien verschillende plaatjes naar eigen keuze. De ene leerling heeft tien foto’s van Jan Smit, de ander tien voetbalplaatjes. De – zelfgekozen – inlogcode bestaat uit drie van die plaatjes, in de goede volgorde aangeklikt. Na het inloggen kan een leerling aan de slag.
De docent kan van tevoren een opdracht klaarzetten, bijvoorbeeld ‘Je gaat aan de slag met het thema vakantie. Zoek daar plaatjes bij en maak er een diashow van; spreek bij die diashow iets in over waarom je juist deze plaatjes gekozen hebt. Verder maak je ook een werkstuk met een of meer van die plaatjes en een stukje tekst.’ Deze opdracht is niet weergegeven in woorden, maar in pictogrammen. Leerlingen die kunnen schrijven, gebruiken naar keuze een gewoon toetsenbord of bedienen een virtueel toetsenbord op het scherm met de muis – die laatste mogelijkheid levert minder spierbelasting op. De vormgeving is uit een aantal mogelijkheden gekozen door de kinderen zelf.
Werkstukken
IKKIES in de klas is een echte leeromgeving, er kunnen werkstukken en andere opdrachten mee gemaakt worden. Bijvoorbeeld: een kind wil een werkstuk maken over zomerkleding. Via de ingebouwde visuele zoekmachine levert de combinatie ‘Kleding’ & ‘Zomer’ een 100-tal plaatjes op. De leerling kan plaatjes kiezen en daarmee een doos-icoon vullen. Is de doos vol, dan maakt het systeem er naarkeuze een diapresentatie van of een mooie werkstukpagina [de leerling kan kiezen uit verschillende pagina-indelingen]. Dan nog een tekst erbij, getikt of gesproken, bijvoorbeeld ‘Deze jas heb ik gekozen, want die vind ik wel hip’ of ‘Dit is stom’ of ‘Dit draagt mijn moeder.’Kiezen van ï¬lmpjes voor een presentatie gaat op eenzelfde manier. Ook daarbij kan een eigen tekst worden ingesproken of getypt, bijvoorbeeld bij een ï¬lmpje over Italië: ‘Ik ben met mijn ouders op vakantie geweest in Italië en daar was het ijs zo lekker.’ Als je bezig bent met een werkstuk over Italië, kun je zoeken wie daar nog meer een werkstuk over gemaakt hebben. Door op de fotootjes te
klikken kun je contact zoeken ‘Wat leuk dat jij naar Italië bent geweest! Ik ook.’ Of ‘Waar heb je die mooie foto’s vandaan?’
Zo kan ieder kind aan het werk. Ieder kind kan hiermee succesvol zijn. Hoe simpel de ingetypte tekst ook is, het werkstuk ziet er mooi en verzorgd uit. De bedoeling [en verwachting] is dat leerlingen door deze succeservaringen meer zelfvertrouwen en meer plezier in hun werk krijgen; en dat ze uiteindelijk handiger worden in informatie zoeken en verwerken. Of dat ook echt zo uitpakt, wordt in mei 2010 onderzocht door Blik op Media, een bedrijf met expertise op het gebied van mediagebruik door mensen met een verstandelijke beperking.
Zelf foto’s en ï¬lmpjes maken
In de nu gebruikte testversie zoekt de zoekmachine van IKKIES in de klas foto’s op FlickR en ï¬lmpjes op YouTube. Maar als je bijvoorbeeld foto’s van vakantielanden zoekt op FlickR, krijg je vaak familiekiekjes van anderen. Dat is niet wat je eigenlijk wil in een werkstuk. De bedoeling is dat leerlingen van De Schalm zelf een database gaan vullen met foto’s en ï¬lmpjes. Inmiddels zijn er stevige camera’s gekocht en statieven die op een rolstoel bevestigd kunnen worden. Ineke Marijnissen lacht: “Een rolstoel is net een dolly, die kan prima rijden en sturen, ideaal voor een cameraman of -vrouw! En als de camera goed vastgezet is op een statief, kan een kind met één hand het knopje bedienen.”
De komende tijd krijgen alle leerlingen afwisselend een camera mee naar huis. Kinderen kunnen zo hun eigen leven ï¬lmen en fotograferen: hun ochtendritueel, hoe ze omgaan met broertjes en zusjes, hoe ze thuis eten. Ze kunnen laten zien of ze altijd in hun rolstoel zitten of ook wel eens lekker op de bank en wat ze doen in het weekend. Deze beelden leveren ongetwijfeld een heleboel gespreksstof op.
