De Inspectie voor Onderwijs heeft onderzocht wat de oorzaken zijn voor het onbevoegd geven van lessen op het voortgezet onderwijs. Daarnaast heeft zij aanbevelingen gedaan over hoe goede leraren kunnen blijven bijdragen aan goed onderwijs. Dit meldt de Inspectie voor Onderwijs.
Uit het onderzoek blijkt dat het wenselijk is dat er meer flexibiliteit komt in de bevoegdhedenregeling. Bovendien zouden bekwame docenten breder inzetbaar of breder bevoegd moeten kunnen worden zonder concessies te doen aan de kwaliteit. Daarnaast zou nog meer flexibiliteit in de lerarenopleidingen helpen. Tegelijkertijd zou het helpen als scholen zich – meer dan nu – richten op strategisch HRM-beleid en hun personeel goed scholen.
De inspectie onderzocht iets meer dan honderd vestigingen voor voortgezet onderwijs waar veel onbevoegd les wordt gegeven. Meer dan twintig van deze schoolvestigingen zijn diepgaander onderzocht. Tijdelijke vervanging vanwege een moeilijk vervulbare vacature is de meest genoemde reden voor onbevoegd gegeven lessen. Overigens is dat onder voorwaarden tijdelijk toegestaan. Een andere belangrijke reden voor onbevoegd gegeven lessen is dat vacatures vaak maar voor heel weinig uren zijn en het lastig is om daarvoor bevoegde leraren te vinden. Overigens blijkt op de onderzochte scholen ruim zestig procent van de docenten die onbevoegd lesgeeft, wél degelijk een bevoegdheid te hebben, maar niet de juiste voor de les die ze geven.
De grens van de ‘makkelijke oplossingen’ is wel bereikt; de regelgeving is ingewikkeld, de route om ‘aanvullende’ bevoegdheden te halen wordt als zwaar ervaren en voor bepaalde vakken is het momenteel vrijwel onmogelijk om bevoegde docenten te vinden. Complexe wetgeving en het lerarentekort maken het soms onmogelijk om alle lessen binnen de grenzen van de wet te geven.
Om deze problemen op te lossen is samenwerking nodig tussen scholen, onderwijsorganisaties, lerarenopleidingen en het ministerie van OCW. Zo zouden er betere mogelijkheden kunnen komen om docenten breder inzetbaar of breder bevoegd te laten worden. Nog meer flexibiliteit in de lerarenopleidingen kan ook helpen. Daarnaast is het belangrijk dat scholen zich meer gaan richten op strategisch HRM-beleid en hun personeel goed scholen. Specialisatie van docenttaken draagt ook bij aan een oplossing. Sommige docenten kunnen zich dan meer richten op de leerlingbegeleiding, terwijl andere docenten zich specifiek richten op de vakkennis en -ontwikkeling.
De inspectie heeft in haar onderzoekskader 2017 opgenomen dat het bestuur verantwoording aflegt over zijn zorg voor bekwaam en bevoegd personeel. De inspectie gaat tijdens haar kwaliteitsonderzoeken met besturen over dit onderwerp in gesprek.
Door: Redactie Nationale Onderwijsgids
