In Nederland zijn er verschillende organisaties, informatie- en adviesdiensten actief op het gebied van het speciaal onderwijs. Naast enkele overheidsinstanties en afgeleiden hiervan zijn er meerdere belangenbehartigers en ouderverenigingen actief in de sector.

OVERHEIDSINSTANTIES EN DERGELIJKEN:

Het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap (OCW)

Het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap (OCW) is een Nederlands ministerie dat verantwoordelijk is voor de beleidsterreinen onderwijs, cultuur en wetenschap. Het ministerie is verantwoordelijk voor het primair, het voortgezet en het hoger onderwijs inclusief het beroepsonderwijs en volwasseneducatie. Het agrarische onderwijs is echter bij het ministerie van economische zaken ondergebracht. Ook studiefinanciering, emancipatiebeleid en cultuureducatie zijn werkterreinen van OCW. De doelstelling van het ministerie van OCW is ervoor te zorgen dat iedereen goed onderwijs volgt en zich voorbereidt op zelfstandigheid en verantwoordelijkheid.

Inspectie van het Onderwijs

De onderwijsinspectie is de officiële toezichthouder van het onderwijs in Nederland. De missie van de onderwijsinspectie is 'effectief toezicht voor goed onderwijs'.  In Nederland zijn de schoolbesturen verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs. De scholen moeten zich echter verantwoorden over de resultaten bij de Inspectie van het Onderwijs. De waakhond houdt de resultaten in de brede zin in de gaten: zij gaat na of alle leerlingen onderwijs van voldoende kwaliteit krijgen, zij bekijkt of scholen zich aan de geldende wet- en regelgeving houden en ze controleert of scholen hun financiën op orde hebben. Daarnaast rapporteert ze gevraagd en ongevraagd over ontwikkelingen binnen het onderwijs, met als doel het onderwijs als geheel te verbeteren. Op basis van de gegevens die de inspectie vergaart wordt een kwaliteitsoordeel van het onderwijs op de school gegeven. De inspectie geeft de oordelen 'zeer zwak', 'zwak', 'voldoende', 'goed' en 'excellent'. Wanneer er op een school tekortkomingen worden geconstateerd, gaat de Onderwijsinspectie de school intensiever onderzoeken. Dit gaat door tot de problemen zijn opgelost. Wanneer scholen zich niet houden aan de vastgestelde normen wordt dit doorgegeven aan het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap, dat de school vervolgens een sanctie oplegt.

Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)

De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is de uitvoeringsorganisatie voor het onderwijs van de overheid. DUO draagt zorg voor de financiering en informatieverstrekking aan deelnemers van en instellingen in het onderwijs. Ook verzorgt DUO examens en int zij lesgeld en afbetalingen van studieschuld. Verder verzorgt de instantie aanmeldingen, selectie en plaatsing op onderwijsinstellingen en beheert zij gegevens in verschillende registratiesystemen. Studentenleningen, studiefinanciering en de studenten ov-chipkaart worden via de DUO geregeld.

Het Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling (Cito)

Bij het Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling (Cito) zijn de activiteiten ondergebracht die worden uitgevoerd in het kader van de Wet subsidiëring landelijke onderwijsondersteunende activiteiten (Wet SLOA). Het Cito draagt zorg voor de ontwikkeling en afname van examens. De bedoeling van deze examens is om een objectieve indruk te krijgen van het niveau van degene die het examen aflegt. Het Cito maakt toetsen en examens voor het primair onderwijs, voortgezet onderwijs, het middelbaar en hoger beroepsonderwijs en voor volwasseneneducatie en het bedrijfsleven.

BELANGENBEHARTIGERS:

Primair Onderwijsraad (PO-Raad)

De Primair Onderwijsraad (PO-Raad) is de sectororganisatie voor het primair onderwijs. De instantie behartigt belangen van besturen in het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs. Bekostiging, werkgeverschap en hoofdlijnen van onderwijsbeleid zijn daarbij de centrale thema's. De leden van de instantie kunnen via een algemene ledenvergadering hun stem laten horen. Daarnaast worden er bezoeken afgelegd en zijn er netwerkbijeenkomsten ten behoeve van de betrokkenheid van de leden. De PO-Raad is inmiddels een gezaghebbende belangenbehartiger; het is de grootste belangbehartiger uit de sector.

Landelijk Expertisecentrum Speciaal Onderwijs

Het Landelijk Expertisecentrum Speciaal Onderwijs (LECSO) is een onderdeel van de PO-Raad dat zich specifiek richt op de belangenbehartiging van het speciaal onderwijs. Het LECSO is een vereniging van scholen voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs. Het LECSO werkt vanuit het principe dat er voor alle kinderen en jongeren een passende plek in het onderwijs moet zijn. Uitgangspunt is daarbij 'regulier als het kan, speciaal als het moet'. Het LECSO richt zich op service, kennis en onderwijskundige belangenbehartiging. Daarnaast fungeert het expertisecentrum als expertisehelpdesk.

Geschillencommissie Passend Onderwijs

Met de invoering van de Wet passend onderwijs op 1 augustus is ook de Tijdelijke geschillencommissie toelating en verwijdering, ook wel de Geschillencommissie passend onderwijs (GPO), van start gegaan. Wanneer ouders en het schoolbestuur het niet eens zijn over één van de volgende drie kwesties kan de Geschillencommisie ingeschakeld worden:

• (de weigering van) toelating van leerlingen die extra ondersteuning behoeven
• de verwijdering van alle leerlingen
• de vaststelling en bijstelling van het ontwikkelingsperspectief

De GPO is een onafhankelijke landelijke geschillencommissie. Zij kan zaken beoordelen in zowel het primair onderwijs (po), het voortgezet onderwijs (vo) en het speciaal onderwijs (so), zowel op basis als op voortgezet niveau. De commissie wordt zo samengesteld dat zij een beslissing kan nemen uit onderwijskundig, pedagogisch, psychologisch, medisch en juridisch oogpunt.

OUDERVERENIGINGEN:

Balans

Balans is de landelijke oudervereniging voor ouders met kinderen die ontwikkelingsstoornissen bij leren of gedrag hebben. Balans vertegenwoordigt onder meer ouders van kinderen met adhd, dyslexie, het syndroom van Asperger en pdd-nos. De oudervereniging heeft tot doel om de ontwikkeling van kinderen met een ontwikkelingsstoornis een optimale kans te geven door het leer- en leefklimaat van deze kinderen te verbeteren en door bijkomende problemen zoveel mogelijk te voorkomen. Balans verschaft ouders, leraren en andere betrokken mensen, informatie over de stoornis van een kind. Daarnaast behartigt zij de collectieve belangen van de aangesloten ouders bij overheid, maar ook bij bijvoorbeeld zorg- en onderwijsinstellingen.

Ouders & Onderwijs

Ouders & Onderwijs, eerder bekend onder de naam Landelijke Ouderraad, is het landelijke platform voor bij onderwijs betrokken ouders. Het doel van Ouders & Onderwijs is het informeren en verbinden van ouders. Daarnaast fungeert de organisatie als aanspreekpunt voor politiek, overheid en onderwijssector. Ouders & Onderwijs is er voor àlle ouders met schoolgaande kinderen. De thema’s waar Ouders & Onderwijs zich vooral op richt zijn: leerrecht, partnerschap tussen ouders en school, kwaliteit van het onderwijs en zorg, ondersteuning en onderwijs.

© Nationale Onderwijsgids