Kritisch denken van studenten en docenten in het hbo: hoe kan het beter?

Het kritisch denken van studenten vergroten is een belangrijke doelstelling van het hoger onderwijs. Daarvoor is het belangrijk dat docenten bekwaam zijn en zich bekwaam voelen in het lesgeven in kritisch denken. Daarnaast is kennis nodig over welke instructiemethoden het meest effectief zijn om het kritisch denken van studenten te vergroten. In een project van het NRO is nagegaan hoe de (onderwijs)vaardigheden op het gebied van kritisch denken van docenten en studenten in het hbo vergroot kunnen worden. Dit meldt NRO.

In het project is specifiek gekeken naar een essentieel aspect van kritisch denken: het vermogen om bias (vooringenomenheid) in redeneren en besluitvorming te vermijden.

Training voor docenten

Om goed les te kunnen geven in kritisch denken, moeten docenten in staat zijn om bias in hun eigen redeneren te vermijden, in redeneringen van studenten te herkennen en uit te leggen waarom zij deze bias vertonen. Uit dit project blijkt dat dit een lastige taak is voor docenten. Ondanks dat docenten na training vooruitgingen op deze vaardigheden, leidde de training niet tot transfer: docenten werden er niet beter in om andere biases die op vergelijkbare principes berusten, te vermijden, te herkennen  en uit te leggen.

Instructiemethoden voor studenten

Om studenten kritische denkvaardigheden aan te leren, is het noodzakelijk dat een expliciete instructie gevolgd wordt door oefening. Dat blijkt uit eerder onderzoek. Hetzelfde onderzoek laat echter ook zien dat dit niet leidt tot transfer: studenten presteerden alleen beter op de taken waarmee ze hadden geoefend en niet op taken die anders lijken maar wel op dezelfde principes berusten. In dit project is daarom nagegaan of specifieke oefenstrategieën, die in eerder onderzoek met andere leerstof een positief effect op transfer hadden, de transfer van kritische denkvaardigheden konden vergroten. Dit bleek niet het geval te zijn. Studenten lijken met name moeite te hebben met het ophalen van aangeleerde kennis uit hun geheugen en met het toepassen van deze kennis in een nieuwe context.

Transfer is dus een hardnekkig probleem. Hoe dit vergroot kan worden onder zowel docenten als studenten, is een vraag voor vervolgonderzoek.

Door: Nationale Onderwijsgids