Een deel van de studenten van Hogeschool Rotterdam draagt een zware, vaak verborgen last met zich mee: 16 procent groeit op met een ouder, broer, zus of partner met verslavingsproblemen. Uit promotieonderzoek van Dorine van Namen blijkt dat deze studenten kampen met ernstige stress, psychische klachten en negatieve gevolgen voor hun studie. Onderwijsinstellingen kunnen investeren in het herkennen van signalen en het organiseren van ondersteuning en hulp, docenten en zorgprofessionals kunnen leren de signalen beter te herkennen om passende ondersteuning en hulp te bieden. Dat meldt Hogeschool Rotterdam.
Van Namen analyseerde de gegevens van meer dan 5.600 studenten van Hogeschool Rotterdam en volgde drie jaar lang dertig jongvolwassen met familieleden met verslaving. Depressieve klachten, angst, slaapproblemen en zelfs gedachten aan zelfbeschadiging of suïcide komen opvallend vaak voor. Het levert studenten studievertraging op, concentratieproblemen en burn-outklachten die ook na het afstuderen kunnen aanhouden. Het onderzoek ‘Please, see me’laat zien hoe jongvolwassenen dagelijks onder grote druk staan – en zelden gezien of erkend worden.
Emotionele belasting
In het onderzoek komt een consistent en schrijnend beeld naar voren: de emotionele belasting van leven met een ouder of naaste die verslaafd is, blijft vaak onopgemerkt. Studenten vertellen over geweld, verwaarlozing, mantelzorgtaken en een constant gevoel van onveiligheid. De meeste hulp ontvangen zij niet van professionals, maar van individuen uit hun omgeving – als die er zijn.
Herkennen van signalen
Onderwijsinstellingen zoals hogescholen en universiteiten spelen een belangrijke rol in het herkennen van signalen, het organiseren van ondersteuning en hulp en het bieden van flexibiliteit in het studieprogramma voor studenten. Bij Hogeschool Rotterdam kunnen studenten die een extra steuntje in de rug nodig hebben terecht bij Studentenwelzijn. Op verschillende manieren bieden zij hulp, advies en inspiratie. Hogeschool Rotterdam gaat onderzoeken hoe alle betrokkenen bij studentenwelzijn de signalen van deze onzichtbare groep beter kunnen herkennen om eerder passende ondersteuning te bieden of om te verwijzen naar professionele hulp.
Het onderzoek roept op tot maatschappelijke bewustwording: jongvolwassenen die opgroeien met de verslaving van een naaste zijn geen uitzondering, maar wel een onzichtbare groep die gezien moet worden, bijvoorbeeld met een voorlichtingscampagne. “Publiekscampagnes dragen bij aan het normaliseren van het praten over deze ervaringen, die maar al te vaak in de taboesfeer liggen,” aldus van Namen. “Als praten erover normaler wordt, vergemakkelijkt dat het zoeken en aanvaarden van hulp.”
Promotieonderzoek
Het promotieonderzoek is uitgevoerd binnen Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, dat praktijkgericht onderzoek doet naar actuele maatschappelijke vraagstukken in relatie toe gezondheid en zorg. Door studenten, professionals en onderzoekers met elkaar te verbinden, draagt het centrum bij aan innovatieve oplossingen en verbeterde ondersteuning voor kwetsbare groepen. “Door uitvoerig stil te staan bij vraagverheldering in en met de praktijk en in dit geval naasten ook te betrekken in het onderzoek zelf zijn we in staat om direct impact te maken op het leven van mensen en het onderwijs te verrijken met inzichten uit de praktijk,” aldus Marleen Goumans, directeur van Kenniscentrum Zorginnovatie.
Door: Nationale Onderwijsgids
Beeld: Mark Redan
