Het kabinet benadrukte voorzichtigheid en zuinigheid bij het opstellen van de voorjaarsnota, de jaarlijkse bijstelling van de rijksbegroting. Toch blijkt uit de recente doorrekening dat het begrotingstekort wel degelijk toeneemt, ondanks de aangekondigde besparingen. Dit meldt het Parool.
Volgens het Centraal Planbureau (CPB) zal het begrotingstekort in 2025 met zo’n 5 miljard euro oplopen in vergelijking met eerdere voorspellingen. De ramingen zijn bijgesteld van een tekort van 1,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp) naar 2,3 procent. Hoewel het tekort nog steeds binnen de Europese regels van maximaal 3 procent blijft, wijst de stijging op een verschuiving in de begrotingssituatie.
De stijging is voor een groot deel het gevolg van het bijstellen van de overheidsfinanciën, maar ook van het beleid dat het kabinet in de voorjaarsnota heeft gepresenteerd. De coalitie bereikte na langdurig onderhandelen een akkoord, maar de gevolgen van die afspraken blijken uiteindelijk groter dan verwacht.
Boekhoudtruc en ingrepen in het beleid
Een opvallende maatregel van het kabinet is het zogenaamde 'boekhoudtrucje' van minister van Financiën Eelco Heinen. Om de hogere uitgaven te dekken, schuift het kabinet geplande uitgaven van de komende jaren naar voren. Dit betekent dat geld dat oorspronkelijk voor andere doelen was bestemd, nu al wordt uitgegeven. Het kabinet verwacht dat dit in 2026 zal oplopen tot zo’n 7,1 miljard euro. Hoewel dit de begroting op korte termijn oplost, roept het vragen op over de langetermijneffecten.
Daarnaast worden er bezuinigingen doorgevoerd op verschillende beleidsterreinen, zoals de zorg, het kindgebonden budget en de arbeidsmarkt. Zo wordt er 70 miljoen euro minder uitgegeven aan medicijnen, wordt de WW-uitkering ingeperkt van twee jaar naar 18 maanden, en wordt de kinderopvang opnieuw uitgesteld. Ook de belastingtarieven worden verhoogd, met onder andere een verhoging van de inkomstenbelasting en een verhoging van de premies voor arbeidsongeschiktheid.
Onzekerheden en onrealistische besparingen
Het CPB heeft echter twijfels over de haalbaarheid van de aangekondigde bezuinigingen. De rekenmeesters wijzen erop dat de voorgestelde besparingen op ministeries, zoals het 22 procent korten op de kosten, weinig realistisch lijken zolang niet duidelijk is welke overheidstaken precies komen te vervallen. De onzekerheid over bezuinigingen binnen de asielketen en het EU-budget wordt eveneens benadrukt.
Daarnaast concludeert het CPB dat de geplande bezuinigingen op het ministerie van Onderwijs al zijn ‘overschreden’ door eerdere maatregelen. Dit betekent dat verdere bezuinigingen op dit ministerie waarschijnlijk niet haalbaar zijn.
De toekomst van de rijksbegroting
Hoewel het kabinet streefde naar een sluitende rijksbegroting met gedegen besparingen, blijkt uit de doorrekening dat de beoogde doelen mogelijk niet haalbaar zijn zonder verdere ingrepen. Het kabinet heeft inmiddels flink wat maatregelen aangekondigd, maar de onzekerheden rondom de uitvoering ervan en de realistische uitvoering van de bezuinigingen kunnen ervoor zorgen dat het begrotingstekort uiteindelijk groter uitvalt dan verwacht.
Door: Nationale Onderwijsgids
