Foto: Nationale Beeldbank

Jonge kinderen uit Noordoost-Nederland beginnen, anders dan aangenomen, gemiddeld niet met een taalachterstand aan de basisschool. Maar er zijn erg grote verschillen tussen kinderen die in een ‘talige cultuur’ worden opgevoed en kinderen die dat moeten missen. Daardoor is er wel degelijk een grote groep kinderen met een problematische taalachterstand. Dat blijkt uit promotieonderzoek van orthopedagoog Bé Poolman. Dat meldt de Rijksuniversiteit Groningen. 

Al decennialang wordt het platteland van Noordoost-Nederland in verband gebracht met onderwijsachterstanden als gevolg van taalachterstanden. Uit het onderzoek van Poolman blijkt nu dat Noordoost-Nederland gemiddeld helemaal in de pas loopt: “Er is een groep die het gemiddeld tot goed doet, soms zelfs beter dan kinderen elders in het land. Die hebben een uitstekende taalontwikkeling en dat houdt het gemiddelde op peil.” Het probleem zit volgens hem eerder in de verdeling tussen de kinderen: “Je hebt een zogenaamde bimodale verdeling over de kinderen. Er is namelijk ook een groep die echt een forse taalachterstand heeft. Dat is een tweedeling die ook in eerdere onderzoeken al is vastgesteld. De scheidslijn heeft niet alleen sociaal-economische, maar vooral culturele factoren.”

Poolman maakte voor zijn onderzoek gebruik van bestaande landelijke gegevens, maar hij volgde ook de taalontwikkeling van leerlingen op twaalf scholen rond Delfzijl. Ook hield hij een reeks interviews met de ouders van kinderen. Hij stelde vast dat het opleidingsniveau van de ouders wel van belang is, maar dan via onder meer de verwachtingen die ze van hun kinderen hebben, hun opvattingen over opvoeding en de rol die taal in het gezin speelt.

Poolman ziet wel mogelijkheden om achterstanden in te laten lopen door ingrijpen van buitenaf. Wat hem betreft krijgen niet alleen de kinderen extra begeleiding, maar komt er ook opvoedingsondersteuning voor de ouders. Ten eerste om een meer geletterde omgeving thuis te creëren en ten tweede om ze door volwasseneneducatie zelf ook hogerop te helpen. Vergelijkbare Family Learning programma’s draaien ook met succes in Engeland. 

© Nationale Onderwijsgids