Vanavond is het weer Sint-Maarten. Vooral boven de grote rivieren zullen dan weer kinderen met lampions zingend van deur tot deur gaan met maar één missie: zoveel mogelijk snoep scoren. Maar waar komt de traditie van deze snoepreis vandaan? En wie was Sint-Maarten eigenlijk? We zochten het uit.
De oorsprong van Sint-Maarten voert ver terug, en begint niet in Nederland, maar in Hongarije. Daar werd in het jaar 317 Martinus geboren, de hoofdpersoon in dit verhaal, die later bekend zou komen te staan als Sint- Martinus. Maar voor hij als heilige door het leven ging trad hij, net als zijn vader, in dienst bij het Romeinse leger. Tijdens een van zijn tochten te paard door Gallië – Asterix & Obelix-fans weten meteen: dat is het huidige Frankrijk – zag hij bij de stadspoort van Amiens een naakte bedelaar.
Begraven op 11 november
Martinus bedacht zich geen moment, sneed met zijn zwaard zijn mantel door tweeën, en schonk één helft aan de bedelaar. Dit bleef niet onopgemerkt: in een droom verscheen Christus aan hem met de boodschap: “Wat je voor de geringste van mijn broeders hebt gedaan, dat heb je aan Mij gedaan”. Het betekende een keerpunt in het leven van Martinus. Hij werd monnik, stichtte het eerste klooster van Gallië (en dus van Frankrijk) en werd de bisschop van Tours. In 397 overleed hij in die stad, waar hij werd begraven op… 11 november. Daar zou hij niet in zijn geheel blijven; zo ging er een bot van zijn arm als relikwie naar de Dom in Utrecht. Sinds dat moment was Sint-Martinus de beschermheilige van het bisdom Utrecht. Ook Groningen, onderdeel van het bisdom Utrecht, kreeg Sint-Martinus als beschermheilige van de stad, iets waar de Martinikerk en -toren nog altijd aan herinneren.
Bedeltocht
Maar hoe ontstond nu de traditie van het langs de deuren gaan met Sint-Maarten? Dat is niet exact bekend, maar vaststaat dat in de 16e en 17e eeuw arme kinderen op 11 november (de ‘begraafdag’ van Sint-Martinus) op bedeltocht gingen langs de huizen van de rijken. Langzaamaan veranderde deze bedeltocht steeds meer in een feestelijke snoepreis die bekend kwam te staan als Sint-Maarten. Vanaf het einde van de achttiende eeuw deden ook de lampionnen en liedjes hun intrede, en werd het meer en meer een feest dat door alle lagen van de bevolking werd gevierd. Zo is het nu nog steeds: door weer en wind gaan kinderen met lampionnen langs de deuren, zingend voor die ene beloning: snoep. En dat maakt van Sint-Maarten de leukste zoete inval van het jaar.
Sint-Maarten liedjes
En mocht je nou niet meer weten wat je precies moet zingen voor de deur. Is je inspiratie weg na honderd keer 'Sint-Maarten, Sint-Maarten, de koeien hebben staarten'? Vorig jaar bedacht IKC de Rietzee uit Groningen elf nieuwe Sint-Maartenliedjes. Die kunnen echt nog wel een keer gezongen worden hoor. Kijk naar onderstaand filmpje en leer ze uit je hoofd voor vanavond. Veel plezier!
Door: Nationale Onderwijsgids
Bronnen: deverhalenvangroningen.nl, KRO-NCRV
