Raad van State geeft advies over voorstel invoeren van gerichte bekostiging in het onderwijs
Op 15 oktober 2025 heeft de Afdeling advisering van de Raad van State het advies vastgesteld over het voorstel om de Wet op het primair onderwijs, de Wet op de expertisecentra, de Wet voortgezet onderwijs 2020 en de Wet primair onderwijs BES te wijzigen. Binnen het funderend onderwijs wil men bijzondere verplichtingen verbinden aan aanvullende bekostiging bij bijzondere ontwikkelingen. Dat meldt de Raad van State.
Het primair en voortgezet onderwijs wordt voor het grootste deel gefinancierd door een bij te besteden geldstroom. Dit heet de ‘lumpsum’. De regering wil op de besteding van onderwijsmiddelen meer zicht en grip krijgen. In het wetsvoorstel gaat het daarom om de gerichte bekostiging. Dit is een geldstroom waaraan verplichtingen kunnen vastzitten. Het onderwijs kan dan volgens de regering verbeteren door financiering met een centrale sturing.
Basisvaardigheden
De gerichte bekostiging is in eerste instantie bedoeld voor basisvaardigheden zoals Nederlands en rekenen. Het is mogelijk dat scholen die niet aan de verplichtingen voldoen het geld moeten terugbetalen.
Bestedingsvrijheid van scholen
De bestedingsvrijheid van scholen was het uitgangspunt tijdens de invoering van de lumpsum. Er werd een beroep gedaan op het vertrouwen in scholen in combinatie met een verantwoordingsplicht. In de afgelopen jaren zijn de ontwerpprincipes van het stelsel geleidelijk verlaten. Daarmee ontstaat in toenemende mate de situatie dat het stelsel aan de hand van twee tegengestelde uitgangspunten is ingericht. De bestedingsvrijheid van scholen staat aan de ene kant en de centrale overheidssturing aan de andere kant.
De belangrijkste vraag is nu over het wetsvoorstel niet geleidelijk moet veranderen. Het is dan belangrijk dat de regering een duidelijke keuze maakt wat betreft de samenhangende uitgangspunten en ontwerpprincipes. Dit is voor scholen ook belangrijk in het kader van de rechtszekerheid, rust en voorspelbaarheid.
Duurzame verbetering
Of een centrale sturing leidt tot een duurzame verbetering van het onderwijs is door de regering nog niet aannemelijk gemaakt. Daarom adviseert de Afdeling de regering om de ongewenste gevolgen van het wetsvoorstel opnieuw te wegen. In het advies wordt gewezen op het complexer maken van het financieringsstelsel en het verder inperken van de bestedingsvrijheid van scholen.
