Die fijne stem die kinderen al jaren op televisie vertelt over Sinterklaas, dat vriendelijke gezicht dat kinderen een vertrouwd gevoel geeft en die fraaie bos zwarte krullen om het af te maken. Met de juiste dosis empathie en inlevingsvermogen er nog bij is Dieuwertje Blok een ideaal uithangbord van de Nationale Voorleesdagen.

Niet voor niets is zij al jaren verbonden aan deze campagne. Zo lang zelfs dat ze zelf niet meer weet hoe vaak zij heeft meegedaan aan het Nationaal Voorleesontbijt. Dit jaar leest ze voor aan kinderen in Groningen. Op verschillende plekken in de stad vertelt ze kinderen het verhaal uit het prentenboek Ssst! De tijger slaapt van Britta Teckentrup, verkozen tot Prentenboek van het Jaar 2018.

‘Voorlezen prikkelt verbeelding en fantasie’

“Ik doe sowieso graag mee aan voorlezen”, zegt Dieuwertje een dag voor ze afreist naar Groningen. “Ik vind het heel erg leuk. Het is belangrijk dat kinderen worden voorgelezen, dat met hen wordt gepraat, dat taal wordt gebruikt. Voorlezen geeft ontzettend veel ruimte om via het verhaal over van alles te praten. Dat is het leuke. Voorlezen prikkelt de verbeelding en fantasie. Het brengt je op onderwerpen uit het echte leven waar kinderen wat over te melden hebben.”

Blok zegt dat tegenwoordig erg veel wordt ingevuld voor kinderen. “Ik doe daarom niets liever dan het andere stukje van de hersenen te activeren en levend te houden. Voorlezen is dé manier om dat te doen.”

Geen ‘toet, toet’ en ‘woef, woef'

De campagne voor het stimuleren van voorlezen aan jonge kinderen duurt van 24 januari tot en met 3 februari. Naast Dieuwertje Blok zijn Jim Bakkum, Rick Brandsteder, Alain Clark, Gerard Ekdom, Pepijn Gunneweg, Gerda Havertong, René van Kooten, Lieke van Lexmond, Rifka Lodeizen en Shirma Rouse bekende namen die meedoen aan het Nationaal Voorleesontbijt. Ook Prinses Laurentien mengt zich tussen de kinderen. 

Deze bekende Nederlanders staan allen te trappelen om mee te doen aan het Voorleesontbijt. Ook Dieuwertje Blok haalt er erg veel plezier uit. Tegelijk vinden kinderen het enorm leuk dat zij, het gezicht van het Sinterklaasjournaal, langskomt. “Dat kinderen mij prettig vinden, komt denk ik omdat ik niet kinderachtig doe. Ik zeg geen ‘toet, toet’ als ik een auto bedoel of ‘woef, woef’ bij een hond. Dat vind ik verschrikkelijk. Ik praat op een gewone wijze met kinderen.”

‘Ik koop nog steeds kinderboeken’

Dieuwertje Blok kent het belang voor voorlezen. Zij werd toen ze jong was veelvuldig voorgelezen door "een geweldige moeder" en groeide op in een huis met enorm veel kinderboeken. “In de logeerkamer heb ik geloof ik nog twee kasten vol staan met kinderboeken. Hoewel mijn kinderen al lang de deur uit zijn, koop ik zelf nog wel eens kinderenboeken. Ik heb nu weer kleinkinderen, dus dan komt het voorlezen vanzelf weer.”

De presentatrice haalt veel voldoening uit het voorlezen. Waarom is het zo fijn om te doen? “Het geeft rust”, weet Blok. “Ik kan zelf niet slapen zonder dat ik even lees. Voorlezen is zo’n mooie overgang van de drukte en de hectiek van de dag naar de avond of nacht. Niet alleen voor het kind, maar ook voor jezelf. Je komt even in een ander ritme, in een andere sfeer. Het is intiem en maakt verhalen en gesprekken los. Ook voor ouders is het heerlijk. Ik kan eigenlijk alleen maar voordelen opnoemen.”

Voorleesliedje

De Voorleesdagen worden opgezet door de Stichting Lezen. Zij leveren onder meer materialen en sporen aan tot het organiseren lokale activiteiten, bijvoorbeeld in de bibliotheek of boekhandel. De Voorleesdagen worden dit jaar voor de vijftiende keer gehouden. In het kader van dit jubileum wordt een promotiefilm gemaakt. Daarnaast is een voorleesliedje, vergelijkbaar met het eetliedje dat wordt gezongen in peuterspeelzalen, in ontwikkeling. De bedoeling hiervan is de traditie van het voorlezen te ondersteunen met het ritueel van een liedje zingen vooraf.

Want de Voorleesdagen zijn al een traditie, zegt directeur Gerlien van Dalen van Stichting Lezen. “Aan het begin van het jaar heeft voorlezen de aandacht in alle kinderdagverblijven, scholen en ook thuis. Het is veel gewoner geworden, mensen houden er rekening mee. Dit jaar zoeken we naar nieuwe groepen die ook veel met kinderen te maken hebben. We richten ons expliciet op gastouders.”

Zorgwekkende ontwikkeling

De directeur benadrukt het belang van voorlezen. “Kinderen die voorgelezen zijn, hebben meer affiniteit met lezen, kennen meer woorden en dat stimuleert om zelf te leren en te lezen. Onlangs werd bekend dat jongeren op middelbare scholen steeds minder lezen. Dat is een zorgwekkende ontwikkeling. Het is daarom belangrijk om juist op school en in kinderdagverblijven aandacht te schenken aan lezen en voorlezen. Kinderen die niet vanzelfsprekend thuis worden voorgelezen, krijgen dan toch de liefde voor boeken en verhalen mee.”

De Voorleesdagen zijn gericht op kinderen vanaf 6 maanden tot en met 6 jaar. Ook heeft de stichting een programma (BoekStart) ontwikkeld voor nog jongere kinderen. Uit onderzoek is gebleken dat ook deze groep kinderen veel baat heeft bij voorlezen.

Voorlezen in verdrukking

Van Dalen beseft dat niet in ieder gezin wordt voorgelezen, bijvoorbeeld in een gezin met tweeverdieners. “We zien dat voorlezen soms in de verdrukking komt door praktische zaken. Met de Voorleesdagen willen we benadrukken om dan toch voor te lezen, want het is echt belangrijk voor je kind. We blijven stimuleren dat kinderen elke dag een kwartiertje worden voorgelezen.”

De Voorleesdagen zijn nodig omdat blijkbaar nog niet genoeg wordt voorgelezen. Pas als dat structureel wel gebeurt, is deze campagne overbodig geworden. Van Dalen: “We zien wel verbetering. Het aantal kinderen dat wordt voorgelezen neemt toe. Maar we zijn er nog niet. Iedere generatie moet van je van het belang doordringen. Voorlezen moet constant onder de aandacht gebracht worden.”

© Nationale Onderwijsgids / Frank Molema