LELYSTAD (ANP) - De rechtbank in Lelystad heeft dinsdag de 16-jarige Jaap van der H. uit Urk veroordeeld tot een jaar jeugddetentie en 'jeugd-tbs' wegens de moord op de 14-jarige Dirk Post, eveneens uit Urk, in november vorig jaar.

De jongen heeft bekend zijn plaatsgenoot met messteken te hebben gedood. De veroordeling is conform de eis van het Openbaar Ministerie (OM) eerder deze maand. In vijf vragen aan de Raad voor de rechtspraak uitleg over het jeugdrecht en jeugd-tbs.

Voor wie geldt het jeugdstrafrecht?
Jongeren tussen de twaalf en achttien jaar (minderjarigen) die een misdrijf hebben gepleegd, worden volgens dit strafrecht berecht. Kinderen onder de twaalf kunnen niet strafrechtelijk worden vervolgd. Vanaf achttien is het volwassenenstrafrecht van toepassing. De leeftijd van de dader op het moment van het delict geldt als maatstaf.

Kan de rechtbank een jongere ook volgens het volwassenenstrafrecht berechten?
Dat kan. Bij zeer ernstige daden, zoals moord, kan de rechtbank beslissen een minderjarige van 16 of 17 te berechten als volwassene. De wet staat andersom ook toe meerderjarigen tussen de 18 en 21 jaar volgens het jeugdrecht te behandelen. In beide gevallen gaat het om uitzonderingen.

Wat is de maximale straf?
Voor kinderen tot 16 jaar is een jaar cel de maximale straf en de categorie daarboven kan niet meer dan twee jaar jeugddetentie krijgen. Een jonge dader krijgt alleen celstraf voor een ernstig feit en als er een groot risico is dat hij of zij weer een delict zal plegen.

Wat doet een veroordeelde jongere tijdens het uitzitten van zijn straf?
Een jongere zit niet 24 uur per dag alleen in zijn cel. Hij of zij gaat binnen de inrichting naar school. Daarnaast brengt de jongere het grootste deel in een groep door, jongens en meisje gescheiden.

Wanneer legt een rechtbank jeugd-tbs op en hoe lang kan die maatregel duren?
De rechtbank kan een jongere veroordelen tot Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen (PIJ) wanneer de dader een psychiatrische stoornis of een gedragsstoornis heeft. Die moet door twee deskundigen zijn geconstateerd. De maatregel wordt voor twee jaar opgelegd en kan tot maximaal zes jaar worden verlengd. De zogenoemde jeugd-tbs is niet volledig te vergelijken met tbs voor volwassenen. Zo is de verlofregeling voor jeugdigen anders. Ze mogen vaker korte tijd naar huis, zodat ze goed worden voorbereid op terugkeer naar de maatschappij.