Onderzoekers Tilburg University waarschuwen voor machtige Google
Onlangs besliste een Amerikaanse rechter dat Google zoekresultaten en delen van zijn zoekdata moet delen met concurrenten. Volgens econoom Jens Prüfervan Tilburg University en coauteurs bevestigt deze uitspraak precies wat hun nieuwe studie aantoont: zonder verplichte datadeling blijven dominante spelers zoals Google onaantastbaar, omdat het veel meer data bezit dan zijn concurrenten. Dat meldt Tilburg University.
“Zolang alleen Google toegang heeft tot wat mensen wereldwijd intypen en aanklikken, kunnen kleinere zoekmachines simpelweg niet concurreren”, zegt prof. dr. Jens Prüfer, een van de auteurs. “Zelfs met een vergelijkbaar algoritme krijgen ze niet de kans zich te verbeteren, omdat ze te weinig data hebben.”
Privacygerichte zoekmachine
De onderzoekers deden een experiment met de onafhankelijke, privacygerichte zoekmachine Cliqz. Daarbij hielden ze het algoritme steeds gelijk, maar lieten ze de hoeveelheid beschikbare gebruikersdata variëren. Wat bleek? Voor veelvoorkomende zoekopdrachten, zoals ‘weer vandaag’ of ‘recept pasta’, maakt de hoeveelheid data nauwelijks verschil in de kwaliteit van de resultaten.
Bij zeldzame zoekopdrachten, de zogenoemde tail queries, bijvoorbeeld medische vragen of lokale informatie, is data daarentegen cruciaal. En juist die zeldzame zoekopdrachten zijn bepalend: ze vormen maar liefst 74 procent van al het zoekverkeer. Zonder voldoende data hebben kleinere zoekmachines daarom geen reële kans om een volwaardige concurrent te worden.
Verplichte datadeling
De onderzoekers pleiten voor verplichte datadeling door dominante spelers als Google. In de EU is dit inmiddels opgenomen in de Digital Markets Act (DMA). De recente uitspraak in de VS geeft dit pleidooi extra gewicht.
“Toegang tot data is het nieuwe toegang tot de markt”, zegt prof. dr. Tobias Klein. “Grote techbedrijven bepalen hoe wij informatie vinden, zoekmachines zijn geen neutrale hulpmiddelen meer maar poortwachters. Zonder ingrijpen blijft één speler het informatielandschap domineren. Verplichte datadeling kan dit doorbreken, zonder dat de privacy van gebruikers in gevaar komt, omdat data veilig en geanonimiseerd gedeeld kan worden.”
Zonder voldoende data blijven kleinere zoekmachines kansloos, zelfs met goede technologie. Dat blijkt ook uit de strijd tussen ChatGPT en Bard, zegt Jens Prüfer. “Toen OpenAI eind 2022 ChatGPT lanceerde, investeerde Microsoft meteen om het in Bing te gebruiken. Google reageerde met Bard, maar heeft een groot voordeel: het beschikt over veel meer gebruikersdata. Daardoor blijft Google waarschijnlijk aan de top, ook als ChatGPT slimmer is. Alleen regels die datadeling verplichten, kunnen dat doorbreken.”
