Net als in ziekenhuizen, op stations en in de horeca geldt er ook op de campussen een rookverbod, wat zowel de gebouwen als de directe omgeving betreft. De Universiteit van Amsterdam (UvA) en de Vrije Universiteit (VU) ondersteunen dit rookvrije beleid, maar geven aan dat volledige handhaving op hun uitgestrekte terreinen moeilijk uitvoerbaar is. De UvA besteedt jaarlijks een aanzienlijk bedrag aan rookcoaches en andere maatregelen, maar erkent dat het praktisch onmogelijk is om elke roker aan te spreken, vooral op de open campussen met meer dan tachtig gebouwen.

Overtredingen en boetes

Vanaf 2023 constateerden NVWA-inspecteurs meerdere overtredingen van het rookverbod in Amsterdam en andere steden. Van de 49 inspecties werden er zeventien boetes uitgedeeld, waarvan enkele gericht waren op de UvA en de Hogeschool van Amsterdam (HvA). De universiteiten maakten bezwaar tegen de boetes, aangezien ze vinden dat het onhaalbaar is om iedere roker te corrigeren zonder aanzienlijke extra kosten. De rechtbank stelde echter dat de wet geen ruimte laat voor de inspanningen van de universiteiten, maar alleen kijkt naar het resultaat: wie rookt op het terrein, moet aangesproken worden.

Aangepaste handhaving

De NVWA heeft haar handhaving inmiddels versoepeld. Inspecteurs geven nu alleen boetes als ze roken langer dan een half uur ongereguleerd zien. Dit leidde ertoe dat de boetes voor de UvA en HvA werden ingetrokken, terwijl de boete voor de Universiteit Utrecht bleef staan. De rechtbank bevestigde deze boete, aangezien de wet duidelijk stelt dat het rookverbod in de publieke ruimte van universiteiten moet worden gehandhaafd.

Bewustwording en maatregelen

De UvA en de VU blijven zich inzetten voor bewustwording en communicatie rondom het rookverbod. Beveiligers en andere medewerkers spreken rokers aan en wijzen op het rookverbod, en op de UvA worden stoepborden en posters geplaatst die mensen herinneren om niet te roken. De VU roept studenten en medewerkers op om samen verantwoordelijk te zijn voor een rookvrije campus.

Daarnaast hoopt de UvA samen met de gemeente Amsterdam een proef te starten om de Roetersstraat, een drukbezochte straat in de buurt, ook rookvrij te maken. Dit moet de overlast van rokers die buiten de campus roken, verminderen.

Toekomstige stappen en overleg

De Universiteit Utrecht is teleurgesteld over de uitspraak en overweegt een hoger beroep. De universiteit ziet het als een principiële zaak, waarvan de uitkomst mogelijk gevolgen heeft voor andere onderwijsinstellingen. Ondertussen is de NVWA in gesprek met de Universiteit Utrecht over de verdere handhaving van het rookverbod. De NVWA blijft vasthouden aan de wet, die het rookverbod op onderwijsinstellingen op dezelfde manier regelt als in andere openbare plekken zoals de horeca en winkelcentra.

Door: Nationale Onderwijsgids / Fleur Zomer