Meeste wetenschappers blijven in Nederland of keren na een aantal jaren terug

De meeste wetenschappers blijven in Nederland of komen na een tijdje weer terug. Dat blijkt uit het rapport Honkvast, uit of homerun dat het Rathenau Instituut vandaag uitbrengt. Tussen 2008 en 2023 vertrok slechts 14 procent van de wetenschappers uit Nederland. Van hen keerde een kwart na een aantal jaar weer terug. Dat meldt het Rathenau Instituut.

Verder blijkt dat er meer wetenschappers permanent naar Nederland komen dan dat er vertrekken. Tussen 2008 en 2023 kwamen er 11 procent meer wetenschappers naar Nederland dan er vertrokken. Voor de technische wetenschappen ligt dit percentage zelfs op 40 procent.

De Verenigde Staten, Duitsland, en het Verenigd Koninkrijk zijn belangrijke uitwisselingslanden, zowel heen als weer. Vanuit landen met opkomende economieën, zoals China, komen meer wetenschappers naar Nederland dan er naartoe vertrekken.

Balans

De kwaliteit van de instroom en uitstroom lijkt in balans. Met andere woorden, het is over het algemeen niet zo dat goede wetenschappers ons land verlaten en er minder goede onderzoekers voor in de plaats komen.

Breder erkennen en waarderen van wetenschappers

Het Rathenau Instituut ziet geen tekenen dat het breder erkennen en waarderen van wetenschappers in Nederland en de beweging naar open science invloed heeft. Daar werd wel door sommige beleidsmakers en opiniemakers voor gevreesd. Het is nog te vroeg om iets te zeggen over de impact van recentere ontwikkelingen zoals de bezuinigingen van het kabinet Schoof, de Wet internationalisering in balans en de geopolitieke onrust van het laatste jaar.

Workshops

Het Rathenau Instituut organiseert de komende tijd workshops om duiding te geven en om te horen hoe wetenschappelijke instellingen en beleidsmakers met de veranderingen in het kennislandschap omgaan. “Zo houden we een vinger aan de pols, delen we onze inzichten en voeden we het gesprek over internationale mobiliteit”, aldus Eefje Cuppen, directeur van het Rathenau Instituut.

Onderzoek

Het Rathenau Instituut deed het onderzoek op verzoek van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het instituut gebruikte voor de analyse de openbare adresgegevens die wetenschappers opgeven bij hun publicaties. Met die informatie maakte het instituut, samen met het Centrum voor Wetenschaps- en Technologiestudies van de Universiteit Leiden, een profiel van elke wetenschapper. Er waren gegevens beschikbaar vanaf 2008 tot en met 2023. Een wetenschapper telt mee als die in 2023 minstens een keer publiceerde. Dat duidt erop dat de wetenschapper actief is. Daarbij moest de wetenschapper tussen 2008 en 2023 minstens een heel jaar vanuit een Nederlandse instelling publiceren. Dat is een teken dat het niet om een vluchtig bezoek gaat. Zo bleven er 62.000 wetenschappers over. Het Rathenau Instituut benadrukt dat het om een overzichtsstudie gaat en dat er bijvoorbeeld op vakgroepsniveau grote schommelingen kunnen zijn.