Toenemende zorgen over wegwerpschoolboeken: druk op uitgevers stijgt
In Nederland worden jaarlijks miljoenen schoolboeken weggegooid, wat leidt tot extra kosten voor scholen. De druk op de uitgevers van schoolboeken neemt toe, aangezien scholen zich steeds vaker zorgen maken over de duurzaamheid van het huidige systeem van werkboeken, die vaak na één jaar niet herbruikbaar zijn. Dit meldt NOS.
Hogere kosten door wegwerpsystemen
De overstap naar werkboeken, die in plaats van traditionele leerboeken met harde kaften worden gebruikt, heeft voor veel scholen geleid tot hogere kosten. Dit komt omdat de werkboeken vaak na gebruik worden weggegooid. Emily Fernan, verantwoordelijk voor de inkoop bij dertien middelbare scholen in de regio Nijmegen, meldt dat bijna 110.000 van de 155.000 gekochte boeken dit jaar werkboeken zijn, die na gebruik in de prullenbak belanden.
De nieuwe boekenstrategie, die sinds 2019 wordt toegepast, maakt het voor scholen gemakkelijker om maatwerk te leveren, maar het leidt ook tot verspillingen. Fernan benadrukt dat dit systeem scholen aanzienlijk duurder uitkomt dan het oude model, waar herbruikbare boeken met een harde kaft werden gebruikt. Ze pleit ervoor dat scholen meer mogelijkheden krijgen om herbruikbare boeken aan te schaffen.
Duurzaamheid en kosten als hoofdpunt van kritiek
De kritiek komt vooral van de scholen zelf, die het idee van wegwerpsystemen als niet-duurzaam en onnodig kostbaar beschouwen. Uitgever ThiemeMeulenhoff, een van de grote spelers op de markt, biedt weliswaar herbruikbare werkboeken aan, maar dit aanbod blijft beperkt. De wens van scholen om vooral herbruikbare boeken te kopen wordt nog onvoldoende tegemoetgekomen.
Volgens ThiemeMeulenhoff is het huidige systeem mede ingevoerd op verzoek van een grote scholengemeente, die met de digitale licenties altijd werkt met het meest actuele materiaal. Ondanks het feit dat er gesprekken gaande zijn om duurzamere leermiddelen te ontwikkelen, erkennen uitgevers dat er nog veel werk te verrichten is.
Politieke druk en onderzoek naar de markt
De zorgen over schoolboeken zijn ook politiek opgepakt. Demissionair staatssecretaris van Onderwijs, Paul, noemt het “zonde” dat zoveel schoolboeken worden weggegooid. Het ministerie van Onderwijs, samen met het ministerie van Economische Zaken, is bezig met onderzoek naar de schoolboekenmarkt, met als doel een betere balans te vinden tussen prijs, kwaliteit en keuzevrijheid. Ook de Autoriteit Consument en Markt (ACM) onderzoekt de werking van de markt en heeft de mogelijkheid om financiële gegevens op te eisen.
Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) heeft herhaaldelijk aangegeven dat het huidige systeem schadelijk is voor zowel het milieu als het onderwijs. De leerlingen zouden liever een combinatie van digitale werkboeken en herbruikbare leerboeken zien, maar dat blijft vooralsnog een wens.
Het rapport van de overheid over de schoolboekenmarkt wordt volgend voorjaar verwacht. De uitkomsten zullen belangrijk zijn voor de toekomst van schoolboeken en het gebruik ervan binnen het onderwijs.
