Onderzoekers vinden proefschrift over leesonderwijs ondergeschikt
Leesoefeningen met een zandloper of een stopwatch in de hand. En hoeveel woorden kan een leerling in drie minuten hardop lezen? In het basisonderwijs zijn deze testen heel normaal. In 2024 promoveerde de gepensioneerde orthopedagoog Luc Koning bij de Rijksuniversiteit Groningen. Uit zijn onderzoek blijkt dat deze oefeningen helemaal niet nodig zijn. Dat meldt NRC.
Het College voor Promoties van de universiteit in Groningen ontving een dag na de promotie een brief van elf dyslexieonderzoekers. Zij beoordeelden het proefschrift met criteria die bij hun eigen universiteiten werden toegepast. De conclusie was dat het proefschrift niet voldeed aan vier van de vijf kwaliteitsstandaarden.
Onvoldoende voor een goede conclusie
In de protestbrief is te lezen dat het design, de analyses en de rapportage van het proefschrift onvoldoende zijn om de conclusie aan het einde goed te ondersteunen. Promoter Wander Lowie, hoogleraar toegepaste taalkunde, vond dit zeer oncollegiaal. “Wetenschappelijke fora horen dit te bespreken.”
Geen verdenking van fraude
De doctorstitel hoeft niet afgenomen te worden, zo schrijven de onderzoekers. Peter de Jong, emeritus-hoogleraar orthopedagogiek bij de UvA en woordvoerder van de onderzoekers, geeft aan dat er geen verdenking van fraude is. De promotoren en de beoordelingscommissie, waarin twee leden zitten met te weinig kennis op het gebied van leesonderwijs, krijgen de meeste kritiek.
Afstand nemen
De universiteit uit Groningen moet, volgens de onderzoekers, afstand nemen van de belangrijkste conclusie die in het proefschrift staat. Maar de RUG neemt daar geen afstand van. 1.200 leerlingen van 57 basisscholen zijn vier jaar lang door Koning gevolgd tijdens zijn onderzoek. De promovendus ontwikkelde een leesprogramma zonder snelheidsoefeningen. Deze wordt naast de bestaande oefeningen gebruikt. De promotoren vinden Koning onderzoeksbekwaam en dat hij de doctorstitel verdient.
Proefschrift
Het proefschrift bevat een aantal onzorgvuldigheden, aldus het begeleidingsteam. Maar de kwaliteit blijft goed. Emeritus hoogleraar dyslexie in Groningen, Ben Maassen, vertelt dat het proefschrift niet op artikelen is gebaseerd. “Het is op een andere manier dan dat we gewend zijn geschreven, maar het is wel correct.”
Het leesonderwijs kan wel zonder snelheidsoefeningen, die conclusie is volgens Maassen correct. “Ik snap alle commotie hierover ook helemaal niet”, aldus Maassen.
Door: Nationale Onderwijsgids / Femke van Arendonk
