Vanaf 2020 open access voor wetenschappelijke artikelen

Een brede coalitie van nationale en Europese onderzoeksfinanciers, waaronder NWO, hebben een plan opgesteld om open access voor wetenschappelijke artikelen versneld door te voeren. Met dit gezamenlijke initiatief wordt de internationale druk op de uitgevers opgevoerd om hun businessmodel definitief om te gooien en open access over de volle breedte mogelijk te maken. Stan Gielen, voorzitter van NWO: “Wetenschap hoort niet achter een betaalmuur, maar moet voor iedereen vrij toegankelijk zijn. In heel Europa voeren universiteiten moeizame onderhandelingen met uitgevers. Ondertussen maken ze exorbitante winsten op werkzaamheden die vooral door wetenschappers worden verricht. Dat moet afgelopen zijn.” Naast NWO onderschrijven ook ZonMw, de VSNU, de KNAW en het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap het belang van de stappen die nu gezet worden. 

 

Belangrijkste consequentie van het plan is dat alle publicaties die voortkomen uit financiering van NWO, ZonMw en de andere onderzoeksfinanciers per 1 januari 2020 gepubliceerd moeten worden in volledig open access tijdschriften. Het publiceren in hybride tijdschriften die volgens het oude abonnementenmodel werken maar wel de mogelijkheid bieden om artikelen open access te maken, wordt gedurende een overgangsperiode van twee jaar toegestaan tot eind 2021. Wel op voorwaarde dat daar het soort contracten onderligt dat de VSNU namens de gezamenlijke universiteiten met de uitgevers sluit. In disciplines waar onvoldoende mogelijkheden tot open access bestaan, zullen de organisaties initiatieven nemen en steunen zodat die mogelijkheden ook daar ontstaan.