De docent als moreel kompas
NIJMEGEN - Maandag 19 november promoveert Filosoof Wouter Sanderse aan de Radboud Universiteit op zijn onderzoek naar de bijdrage van leraren in het voortgezet onderwijs aan de morele vorming van hun leerlingen.
Sanderse roemt de eeuwenoude theorie van de deugdethiek van Aristoteles, die docenten inzichten moet bieden die hen helpen bij hun moreel-vormende taak. Docenten staan namelijk behalve als leraar van een vak, ook als mens voor de klas, met bijbehorende deugden en ondeugden en deze worden, al dan niet bewust, door de leerlingen opgepikt.
In het onderwijs wordt momenteel nog weinig aandacht besteed aan deze subtiele vorm van moreel onderwijs. Dit komt mede doordat leraren vinden dat hun waarden voortkomen uit persoonlijke voorkeuren. Daardoor hebben ze al snel het idee dat ze er anderen lastig mee vallen. Ondanks de onderschrijving van de moreel-vormende taak van docenten, ervaren zij dus tegelijkertijd een ‘handelingsverlegenheid’, waardoor er een drempel ontstaat om deze taak op een professionele manier in te vullen.
De deugdethiek biedt volgens Sanderse een leidraad voor het invullen van de morele vorming in het onderwijs. De theorie kan leraren van een moreel kompas voorzien, dat er voor kan zorgen dat ze meer inzicht krijgen in wat een voorbeeldige leraar precies is. Dit inzicht zou ervoor moeten zorgen dat leraren hun taken op het gebied van morele vorming beter kunnen volbrengen.
Sanderse beantwoordde in zijn promotieonderzoek de drie vragen ‘waaruit bestaat de moreel vormende taak?’, ‘waarom is deze van belang?’ en ‘hoe kunnen leraren de morele ontwikkeling van hun leerlingen het beste stimuleren?’ aan de hand van de deugdethiek, wiens praktische filosofie in de 20e eeuw een flinke revival heeft doorgemaakt. Daarnaast weerlegt hij verschillende kritieken die bij de herleving op de theorie zijn geuit.
© Nationale Onderwijsgids / Ype van Woersem
