Onderzoek naar zelfbeeld leerlingen vso: acceptatie is belangrijk

Kortom, de sociale behoeftes van tieners op het vso verschillen niet of nauwelijks met die van hun leeftijdsgenoten reguliere middelbare scholen. Douma ondervroeg hiervoor honderden scholieren tussen de 12 en 18 jaar op Eduwiek in Hoogeveen. Daar kunnen leerlingen speciaal onderwijs volgen en is er plek voor regulier onderwijs; praktijkonderwijs of vmbo.

Vraagstelling aanpassen

Onderzoek naar inclusief onderwijs betrekken relatief weinig leerlingen op het vso. Vaak is er enkel aandacht voor de jongere kinderen op het speciaal basisonderwijs. Ook blijken leerlingen met een verstandelijke beperking bijna nooit zelf antwoord te mogen geven op een vraag, omdat er volgens Douma wordt aangenomen dat zij niets over zichzelf kunnen zeggen. “Toch kan dat wel, als de je de vraagstelling aanpast.”

Acceptatie belangrijker dan vriendschappen

Dus dat deed de onderzoeker. Vragenlijst stelde ze zo samen dat ze de tekst aan de leerling voorlas, waarna deze stapsgewijs antwoord kon geven op een geel of paars gekleurd antwoord. Kinderen op het reguliere en speciaal onderwijs hebben hetzelfde beeld over hun sociale eigenschappen: ze vinden dat ze wel sociaal zijn, maar missen soms het hebben van vrienden. Acceptatie is voor iedereen belangrijk; belangrijker nog dan het hebben van vriendschappen.

Belangrijke rol voor docent

Douma vindt dan ook dat hier op scholen meer aandacht voor moet komen. Tegen leraren zegt ze: “Wees je bewust van de invloed van de school omgeving en jouw rol als leerkracht.” Hoe docenten met een leerling omgaan, heeft ook een weerslag op hoe anderen met die leerling omgaan. Sociale aspecten verdienen volgens de onderzoeker een belangrijkere plek in klas, naast leerresultaten.

Door: Nationale Onderwijsgids / Johanne Levinsky