Onderwijsorganisaties moeten gesprek voeren over (on)gewenst gedrag

Seksueel getinte opmerkingen, flirterig gedrag, ongewenste aanrakingen. Fysiek en online. Seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft allerlei vormen en komt overal voor. Ook heel vaak op het werk. Bij bepaalde vormen is duidelijk dat de grens wordt overschreden. Maar wanneer gaat een hand op de rug te ver? Dat hangt onder andere af van de situatie, de omgangsvormen op het werk, persoonlijke normen en waarden en de relatie tussen de personen. 

Seksueel grensoverschrijdend gedrag 

Bijna de helft van de Nederlanders (47 procent) is van mening dat seksueel grensoverschrijdend gedrag (heel) vaak voorkomt op het werk. Zo blijkt uit de jaarlijkse Publieksmonitor van Ipsos. Publieke incidenten, en alle acties die daarop volgen, lijken een eerste positief effect te hebben op het gesprek op de werkvloer. Ruim vier op de tien Nederlanders geven aan dat er nu vaker over seksueel grensoverschrijdend gedrag wordt gepraat op het werk. Bijna zes op de tien Nederlanders signaleren dit effect nog niet. Er is dus meer nodig. Het is belangrijk dat leidinggevenden het gesprek gaan organiseren op hun werkvloer. Uit de gesprekken die gevoerd worden, blijkt bovendien dat collega’s van mening verschillen over wat grensoverschrijdend gedrag is en wat niet.

Minister van Gennip, Sociale Zaken en Werkgelegenheid: “In een veilige samenleving is het cruciaal dat we het met elkaar hebben over gewenst en ongewenst gedrag. Dat geldt zeker ook voor de werkvloer. Seksueel grensoverschrijdend gedrag lijkt in onze werkcultuur nog een diepgeworteld probleem. We moeten dit met elkaar uitbannen. Door het te bespreken, kunnen we het doorbreken.”

Grenzen aangeven 

Dat het voeren van het gesprek belangrijk is en veel oplevert, blijkt uit de Publieksmonitor. De meeste Nederlanders (78 procent) denken dat het na zo’n gesprek makkelijker is om zelf iets te doen als ze seksueel grensoverschrijdend gedrag opmerken. Bijvoorbeeld om grenzen aan te geven bij collega’s (76 procent). Volgens twee derde leidt het gesprek tot een betere werksfeer (65 procent) en meer samenwerking (49 procent). Ook is meer dan de helft van mening dat het gesprek over (on)gewenste omgangsvormen leidt tot minder seksueel grensoverschrijdend gedrag op het werk (55 procent). Formele afspraken over (on)gewenste omgangsvormen zijn bij slechts 48 procent van de ondervraagden gemaakt.

Met de campagne ‘Met elkaar trekken we de grens’ roept de Rijksoverheid teams op ook het gesprek te voeren over (on)gewenste omgangsvormen. Mensen van meer dan 100 organisaties volgden een webinar om het gesprek te voeren met hun team. Van Het Nationale Theater, bouwbedrijf Van Wijnen en het Deventer Ziekenhuis tot diverse ministeries. Met een praktische routekaart kan elk team stapsgewijs het gesprek voeren én concrete afspraken maken. Het webinar en de routekaart voor het gesprek zijn te vinden op metelkaartrekkenwedegrens.nl.  

Bij het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht voeren ze deze gesprekken al: Maarten Lijkwan, vaatchirurg: “Als chirurgen hebben wij het initiatief genomen om in gesprek te gaan over ons gedrag, onderling en richting collega’s. We hebben op basis van die gesprekken een gedragscode opgesteld. Hiermee hebben we een belangrijk signaal afgegeven richting elkaar en de medewerkers van het ziekenhuis. Het feit dat wij het onderwerp op de agenda zetten, maakt dat mensen zich gehoord voelen. Natuurlijk is het niet altijd makkelijk. Het vraagt om commitment om steeds opnieuw het onderwerp op tafel te leggen, te blijven praten over omgangsvormen en te blijven werken aan nieuw gedrag met elkaar, om te voorkomen dat je in oude patronen vervalt.”

Respectvol gedrag 

Mariëtte Hamer, Regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld: “Vanaf het begin van mijn aanstelling als Regeringscommissaris heb ik ingezet op het stimuleren van een open en veilig gesprek over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dit gesprek is de sleutel tot een open aanspreekcultuur en speelt daarom een belangrijke rol in de nieuwe editie van mijn handreiking die ik vorige week heb gepresenteerd. Met als doel dat iedereen zich gezien en gehoord kan voelen. En om te komen tot gezamenlijke afspraken over respectvol gedrag, waar je elkaar op kunt aanspreken. Nieuw gedrag moet je oefenen en evalueren met elkaar.”

Door: Nationale Onderwijsgids