Nobelprijs natuurkunde naar Fransman en Amerikaan
Door hun ingenieuze laboratoriummethoden hebben Haroche en Wineland het mogelijk gemaakt dat zeer fragiele stadia van deeltjes worden gemeten, bestuurd en bestudeerd. Wineland bedacht een methode om elektrisch geladen atomen, ionen, op te sluiten en te meten en besturen met fotonen. Haroche deed iets vergelijkbaars, maar andersom: hij ving fotonen of lichtdeeltjes en mat en bestuurde ze met atomen.
De twee winnaars werken allebei op het terrein van de quantumoptica, waarin zij de fundamentele wisselwerking tussen licht en materie bestuderen, een terrein waar sinds medio jaren tachtig grote vorderingen zijn gemaakt. Door hun baanbrekende methoden konden de eerste stappen worden gezet naar de bouw van een nieuw type supersnelle computer gebaseerd op quantumfysica. Zulke computers zullen volgens het Nobelcomité het dagelijks leven in deze eeuw mogelijk net zo radicaal veranderen als de conventionele computer dat in de afgelopen eeuw heeft gedaan.
Hun onderzoek heeft ook geleid tot de bouw van extreem nauwkeurige klokken, die in de toekomst de basis kunnen vormen voor een nieuwe tijdstandaard, meer dan honderd keer preciezer dan de hedendaagse cesiumklokken.
De in 1944 in Casablanca geboren Haroche studeerde af aan de Université Pierre et Marie Curie in Parijs en is als hoogleraar verbonden aan het Collège de France en de Ecole Normale Supérieure in Parijs. Wineland, in hetzelfde jaar als Haroche geboren in Milwaukee, studeerde aan Harvard en werkt op het National Institute of Standards and Technology en de University of Colorado Boulder.
De natuurkundeprijs is de tweede Nobelprijs die dit jaar bekend is gemaakt. De prijs voor geneeskunde werd maandag toegekend aan de Britse en Japanse stamcelonderzoekers John Gurdon en Shinya Yamanaka. De winnaars van de Nobelprijzen voor scheikunde, literatuur en de vrede worden later deze week bekendgemaakt, die voor economie op 15 oktober.
Aan de prijs is een bedrag van acht miljoen kroon (ruim negenhonderdduizend euro) verbonden. Vorig jaar was dat nog tien miljoen kroon, maar vanwege de onrust op de financiële markten heeft de Nobelstichting tot een lager bedrag besloten. De prijs wordt op 10 december in Stockholm uitgereikt.
De Nobelprijzen worden sinds 1901 uitgereikt voor baanbrekende prestaties op de gebieden geneeskunde, natuurkunde, scheikunde, literatuur en vrede. De Nobelprijs voor economie werd in 1968 in het leven geroepen door de Zweedse centrale bank.
Alle winnaars worden in Stockholm aangekondigd, op de winnaar van de vredesprijs na. Die wordt in Oslo bekendgemaakt.
