Hoogleraar trekt praktisch onderzoek in hbo-opleidingen in twijfel

In de afgelopen twee decennia heeft het praktisch onderzoek op hogescholen een flinke verandering doorgemaakt. Dat komt voornamelijk doordat wetenschappelijk praktijkgericht onderzoek mee is genomen in structuren en in de curricula. Volgens Pieter Verschuren zijn er echter redenen tot zorgen. Hij publiceerde recent een artikel waarin hij beschrijft hoe het onderzoek in het hbo-onderwijs kan worden verbeterd.

Hogescholen moeten tegenwoordig hun studenten ook leren om ‘wetenschappelijk onderzoek’ uit te voeren. Zij nemen de rol in als instituten die hun studenten onderzoekscompetenties leren. Zo nemen zij dit mee in hun curricula door vakken in de studies te verwerken die zijn gericht op onderzoek.

Problemen van hbo-onderzoek

Een praktisch onderzoek is heeft een aantal kenmerken. Zo moet het ‘gericht zijn op ondersteunen of verbeteren van doelgericht menselijk handelen’. Een ‘verandercyclus’ staat centraal in het onderzoek: formuleer een doel, stel de eisen op, ontwikkel een aanpak, implementatie en evaluatie hiervan.

Klinkt als een goede cyclus, dus waarom heeft Verschuren hier kritiek op? In zijn artikel neemt hij een twintigtal publicaties mee over ‘praktisch onderzoek’. Hieruit concludeert de hoogleraar dat er in hbo-onderzoek teveel nadruk wordt gelegd op generieke kennis, dat er teveel wordt onderwezen over de bruikbaarheid waardoor het leren van onderzoeksvaardigheden naar de achtergrond verdwijnt. Volgens Verschuren suggereren deze ontwikkelingen dat er grote verschillen zijn in de onderzoeken en daardoor de effectiviteit en relevantie in het geding komen.  

Te grote scheiding onderzoek en onderwijs

Wat Verschuren opviel is dat er weinig aandacht is voor het leren onderzoeken en de relatie tussen het belang hiervan en hbo-onderzoek. Woorden als ‘student’ en ‘onderwijs’ komen naar zeggen van de hoogleraar weinig voor en soms zelfs helemaal niet. Verschuren concludeert dat onderzoek en onderwijs nog teveel worden gescheiden in het hbo. Daardoor ontstaat er volgens de hoogleraar dat er niet alleen een scheur ontstaat tussen de praktijk en hbo-onderzoek.

Oplossing

Wat moet er gebeuren om dit te veranderen? Volgens Verschuren moet er meer nadruk komen op specifieke kennis en concrete handelingsdoelen. Ook noemt hij het belang van validiteit van een onderzoek voor de kwaliteit ervan. Studenten en docenten moeten zich volgens hem hier meer in verdiepen en de kennis eigen maken.

Verder concludeert de emeritus-hoogleraar dat de huidige aanpak van hbo-onderzoek vrijwel niet bijdragen aan de vraag naar onderzoek en onderzoekers in het land. Dat komt doordat zij competenties missen die nodig zijn in latere beroepspraktijk.

Door: Nationale Onderwijsgids