Gewoon blijven lezen
Met een zeer voldane zucht, klapte ik ‘Albatros’ van Yorick Goldewijk dicht. Wát een verhaal! Wát een auteur. Telkens weer lukt het hem om me omver te blazen. Ik ontdekte zijn woordenkunst toen ik ‘Films die nergens draaien’ las. Prachtig! Een boek dat ik in één ruk uitlas en daarna nog een keer. Een boek over verlies, rouw, over herinneren en het dragen van verdriet als last, tegelijkertijd als hoop.
Een troostend boek dat ik, zodra ik kon, leerlingen aanraadde wanneer ze iets zochten om te lezen. Een boek dat ik etaleerde wanneer ik docententeams mocht inspireren. Het ontving in 2022 natuurlijk niet voor niets de Gouden Griffel.
Het maakte nieuwsgierig naar meer. Dus ik las ‘De chaos in Loïs’ (2024), ‘De boom die een wereld was’ (2024) en ‘Duizend & ik’ (2023). Stuk voor stuk juweeltjes! Hoe krijg je het voor elkaar als auteur, als mens, dacht ik nog. En er is nog meer!
Enthousiast
Het mooie van Goldewijks boeken vind ik de veelzijdigheid. De stilte, de filosofische kijk op, soms, alledaagse dingen. Ik word blij van het prachtig woordgebruik, de rijke taal, de lyrische zinnen die me telkens weer volledig in beslag weten te nemen. Dagenlang kan ik mijmeren over de woorden van deze taalkunstenaar, de schoonheid van de compositie.
En dan gebeurt wat ik zo nu en dan lastig vind te bedwingen. Ik word enthousiast. Niet een beetje, maar zó enthousiast dat ik ga orakelen. Dan overspoel ik alles en iedereen met mijn overtuiging en mening. Dan móet en zál ik de mensheid wijzen op het belang van het lezen van deze boeken. Ja, dan ga ik los. Elke gelegenheid die ook maar ietwat ruimte geeft, grijp ik aan om mijn pleidooi te houden of zelfs voort te zetten. Het doet er niet toe waar ik ben, of ik in mijn werkomgeving verkeer of me onder familie bevind, zodra ik een ingang ontdek, start ik mijn gepassioneerd betoog.
Onmisbaar binnen het onderwijs
Maar hoe kan ik mezelf ook bedwingen? We zijn allemaal druk met het inrichten van ons onderwijs, willen vormgeven aan de kerndoelen en daarin het kind zien, centraal stellen. Hoe mooi is het dan om het verhaal te gebruiken. De kracht van de vertelling die ons van oudsher verbindt, mild stemt, empathisch maakt. In een wereld van verdeeldheid is dat toch precies hetgeen we nodig hebben? En het mooiste… het ís er gewoon! Het is voorradig. In de boekhandel, in de bibliotheken, in de mediatheken. Het ís er, we hoeven geen ingewikkelde en dure methodieken te ontwikkelen. We moeten gewoon lekker gaan lezen.
Boeken, zoals van de hand van Goldewijk, zijn onmisbaar binnen ons onderwijs. Ze zorgen voor verrijking van methodelessen. Helemaal spannend is het wanneer ik bepleit dat ze zelfs rijker zijn dán de methodelessen en deze mogelijk kunnen vervangen. Stilletjes aan, stapje voor stapje. Denk maar eens aan de vakken die aangeboden moeten worden vanuit het curriculum. Denk dan aan de verschillende titels en de inhoud van deze boeken.
Filosofisch inzetbaar
Goldewijks boeken zijn filosofisch inzetbaar en daarmee uitermate geschikt om maatschappelijke kwesties, zo gewenst onder de noemer van burgerschap, te bespreken in de groep. Daarnaast zijn ze bruikbaar om communicatieve vaardigheden te trainen. Hoe ga je met elkaar om, hoe vorm en uit je een mening, wat doen jouw uitspraken met de ander…
En zo zijn er nog talloze elementen die in boeken zijn verwerkt. Wat ik bijzonder mooi aan ‘Albatros’ vind, is dat het veel zegt, maar niets opdringt. Ik lees over de rol en effecten van menselijke geschiedenis, de oorlog, verdeeldheid, vriendschap en liefde. Ik lees over polarisatie, kritisch denken, maar tevens over vergeving en liefde. Ik lees over wanhoop en tegelijkertijd hoop. Hernieuwd vertrouwen, kansen geven, vriendschappen opbouwen. Ik lees over een levensdrang, over het maken van keuzes, het accepteren van gevolgen van keuzes die vroeger zijn gemaakt. Ik lees over de acties van nu en de gevolgen daarvan in de toekomst. Hetgeen onze kinderen voor de kiezen zullen krijgen wanneer je nadenkt over macht, milieu, klimaat. Ik lees confrontatie. Ik lees berusting. Ik lees het leven.
Het kan
Wanneer mijn hartslag daalt en ik mijn enthousiasme weer ietwat heb bedwongen, begrijp ik dat dit ook een hele klus is. Het is in mijn ogen ideaal wanneer we methodes los durven laten. Maar uit ervaring weet ik ook dat het voor onderwijzers nogal veel kan zijn. Werken met een methode kan een bepaalde rust geven, een gevoel dat je doelen kunt behalen. En ja, ook daar wil ik rekening mee houden.
Mijns inziens is het goed om te weten dat het kan. Dat het behoort tot de mogelijkheden: onderwerpen bespreken zonder methode, middels boeken. Literaire boeken. Goede, mooie, inspirerende boeken vol rijke taal, vol gelaagdheid, vol mogelijkheden om te komen tot verdieping.
Het is mooi te weten dat het er is. Laten we er samen gebruik van maken. Lezen. Voorlezen, ongeacht de leeftijd. Gewoon blijven lezen.
