Vanwege financiële stress verliezen kinderen elk jaar een maand aan effectieve lestijd

Financiële problemen thuis werken direct door in de klas. De schooldag begint vaak onrustig, waardoor het lesgeven wordt vertraagd. Volgens berekeningen van SEO Economisch Onderzoek kost dit basisschoolkinderen gemiddeld tot een maand effectieve onderwijstijd per jaar. Leerkrachten zien op school dagelijks onder welke omstandigheden kinderen opgroeien. Het Jeugdeducatiefonds wijst de politiek erop dat de aanpak van armoede dáár begint. Dat meldt het Jeugdeducatiefonds.

Als er thuis niet genoeg geld is voor bijvoorbeeld eten of een dak boven het hoofd, is het niet meer dan logisch dat kinderen door financiële stress vaak druk, verdrietig of opstandig op school komen. Dit zorgt voor onrust in de klas waardoor er niet meteen met de les kan worden gestart. Hierdoor gaat per dag tot wel 30 minuten onderwijstijd verloren. Volgens berekeningen van SEO Economisch Onderzoek – in opdracht van het Jeugdeducatiefonds en de ABN AMRO Foundation – komt dat neer op een maand gemiste effectieve onderwijstijd per jaar.

Slechtere schoolprestaties

Minder onderwijstijd leidt tot slechtere schoolprestaties, wat weer negatieve effecten heeft op het latere inkomen van deze leerlingen. Dit heeft gevolgen voor het uiteindelijke verdienvermogen van Nederland. Meer belastingopbrengsten en meer mensen met een baan dragen bij aan een sterkere maatschappij en een gezondere bevolking.  

Hans Spekman, directeur van het Jeugdeducatiefonds: “Iedereen die zegt dat scholen zich moeten concentreren op lezen en rekenen, realiseert zich niet dat de samenleving de school binnenwandelt. Leerkrachten willen het talent van hun leerlingen optimaal benutten. Juist daarom kunnen we de verloren onderwijstijd als gevolg van onrust thuis niet negeren.” Steeds meer scholen doen een beroep op het Jeugdeducatiefonds als er thuis door geldgebrek een probleem ontstaat. Bijvoorbeeld voor een bril, omdat een kind het bord niet goed kan zien. Of voor een bed, omdat een kind op een dun matrasje op de grond slaapt.

Aanpak van armoede

Scholen spelen een cruciale rol in de aanpak van armoede: leerkrachten zien de kinderen hier dagelijks en creëren zo een vertrouwde plek, jaar in jaar uit. Zo bouwen zij ook een band op met ouders. Scholen moeten worden ondersteund om de verbinding met leerlingen en ouders nog verder te versterken, bijvoorbeeld via brugfunctionarissen. Zij leggen de verbinding tussen school en thuis en helpen om de stress thuis af te laten nemen. Zo wordt de leerkracht ontlast, keert de rust terug in de klas en komen kinderen weer toe aan leren.

Om te voorkomen dat er nog meer onderwijstijd weglekt en de leerprestaties van leerlingen achterblijven, moet de politiek investeren in drie interventies: 

1.     Brede ondersteuning vanuit school voor kinderen én ouders 

Om meer bij de thuissituatie betrokken te zijn, werken scholen vaak met de inzet van een brugfunctionaris in dienst van school. Deze zorgt ervoor dat leerlingen en gezinnen sneller de juiste hulp krijgen. Hierdoor keert de rust terug in de klas, kan de leerkracht focussen op lesgeven en komen de kinderen weer aan leren toe. Maar nog niet alle scholen werken met een brugfunctionaris, of de brugfunctionaris is geen vast onderdeel van het team. Om hun werk goed te doen, hebben de brugfunctionarissen voldoende uren nodig en moeten ze een vast onderdeel zijn van het team.

2.     De beste leerkracht voor de klas 

Zeker op scholen waar de meerderheid van de kinderen in armoede opgroeit, is er sprake van een lerarentekort. Op deze scholen staan leerkrachten voor extra uitdagingen. Daar hebben ze andere vaardigheden voor nodig en zij verdienen daarom meer salaris, los van een tijdelijke arbeidsmarktoeslag. Leerkrachten moeten bovendien de ruimte en het vertrouwen krijgen om hun werk goed te doen. 

3.     Ongelijk investeren om de horizon van alle kinderen te verbreden

Op sommige scholen komt weinig geld binnen via de vrijwillige ouderbijdrage, doordat ouders het niet kunnen betalen. Schoolexcursies worden van deze ouderbijdrage betaald. Op scholen waar minder ouderbijdrage binnenkomt, kunnen kinderen dus hun horizon niet verbreden. Hierdoor ontstaat er een enorm contrast met scholen die wel ruime financiële mogelijkheden hebben via de ouderbijdrage. Deze kinderen al gaan vaker de wijk uit, met school én het gezin. Zorg daarom dat scholen die minder ouderbijdrage ontvangen voldoende geld krijgen zodat ook deze kinderen hun wereld kunnen vergroten.

De school op 1

Vandaag start de campagne De school op 1. Tijdens deze campagne gaat het Jeugdeducatiefonds langs scholen om in 10 Minutengesprekken aan schoolleiders te vragen wat zij nodig hebben. Zij bieden de vertrouwde plek, zien kinderen elke dag en komen soms letterlijk achter de voordeur. Spekman: “Als we de scholen nu niet steunen, zadelen we een volgende generatie op met een leven in armoede.” Kijk voor meer informatie over de campagne en de filmpjes van de 10 Minutengesprekken op deze website.