Steeds minder ruimte voor onderwijsvrijheid

Orthodoxe scholen ontvangen vanuit politiek Den Haag steeds minder ruimte om hun levensovertuiging over te dragen. Er is ook kritiek op het personeels- en toelatingsbeleid. Dat meldt het Reformatorisch Dagblad.

Aan artikel 23, het grondwetsartikel over de vrijheid van onderwijs, werd jarenlang door politieke partijen niets veranderd. Toch zijn er de laatste laren steeds meer vragen gesteld over de vrijheid van het onderwijs. De invoering van de Algemene wet gelijke behandeling (Awgb) vormde een omslagpunt.

Gelijke behandeling in het onderwijs

De Awgb moet de gelijke behandeling in het onderwijs, op het werk en bij dienstverlening bevorderen. In deze wet staat ook dat bijzondere scholen leraren niet mogen uitsluiten vanwege het feit dat ze samenwonen met iemand van hetzelfde geslacht.

De linkse fracties kwamen daarna met verschillende voorstellen om het aanname- en toelatingsbeleid voor bijzondere scholen te beperken. Leerkrachten die het niet eens waren met het basisbeginsel van de school, maar wel respecteren, moeten ook voor benoeming in aanmerking komen. Dat geldt ook voor het toelaten van leerlingen.

Artikel 23

In 2020 kondigde de PvdA aan om artikel 23 aan te passen. Alle scholen moesten alle leerlingen toelaten. Ook moesten scholen burgerschap aanbieden en artikel 1 van de Grondwet naleven.

Burgerschapswet

De burgerschapswet werd al in 2021 ingevoerd. Deze wet regelt de basiswaarden van de democratische rechtsstaat: vrijheid, gelijkwaardigheid en verdraagzaamheid. Maar scholen mogen ook vanuit hun eigen identiteit onderwijs geven. De scholen moeten leerlingen respect bijbrengen voor personen die anders denken dan zijzelf. Scholen zijn nu bezig met de uitvoer daarvan.

Vrijheid van het onderwijs

Liberale en progressieve partijen willen nu dat het grondwetsartikel over de vrijheid van onderwijs niet tegen artikel 1 mag ingaan. Zo staat er in het VVD-verkiezingsprogramma ‘we blijven zien dat de vrijheid van onderwijs, zoals vastgelegd in artikel 23 van de grondwet, botst met het gelijkheidsbeginsel. Daarom passen we artikel 23 aan, zodat de vrijheid van onderwijs niet langer het gelijkheidsbeginsel ondermijnt.’

Tijdens een Kamerdebat over burgerschapsonderwijs bleek dat GroenLinks-PvdA en D66 het eens waren met het standpunt van de VVD. Scholen mogen straks niet meer zeggen dat de religie waaruit zij lesgeven, de beste is. De Onderwijsinspectie heeft al een aantal scholen een waarschuwing gegeven omdat ze hun eigen standpunten belangrijker vonden.

Toelatings- en aannamebeleid

Het toelatings- en aannamebeleid van leerlingen op basis van de grondslag van de school, ligt ook onder vuur. VVD, GroenLinks/PvdA, SP en D66 willen scholen verbieden om kinderen of docenten te weigeren op basis van geloof of achtergrond. Het gebruik van identiteitsverklaringen waarin ouders de uitgangspunten van de school onderschrijven, moeten wel stopgezet worden volgens de partijen.

CDA, SGP, ChristenUnie, NSC, BBB, DENK en FVD staan achter het grondwetsartikel over de vrijheid van onderwijs. De PVV vindt dat islamitische scholen niet langer gebruik mogen maken van deze vrijheid, maar de partij staat verder wel achter artikel 23. Terwijl Volt de geldkraan voor het religieus onderwijs helemaal wil dichtdraaien.On