De SP is een voorstander van kinderen onder schooltijd zwemles geven. Vroeger was schoolzwemmen vrij normaal binnen het onderwijs, maar sinds 1985 is het afgeschaft. Toch biedt één op de vier basisscholen in 2021 nog het schoolzwemmen aan. De meeste scholen durven het schoolzwemmen vaak niet meer aan, omdat de verantwoordelijkheid best wel groot is. Leraren zijn bang dat als er iets misgaat tijdens de zwemles, zij de schuld krijgen. Politici zijn nu juist bezorgd, omdat de zwemvaardigheid afneemt. Het percentage kinderen (tussen de 6 en 16 jaar) dat geen zwemdiploma heeft is verdubbeld van 6 naar 13 in de periode 2018 – 2022. Ook vanuit financieel oogpunt vinden scholen het lastig. Omdat er een flinke deuk in het budget komt denken scholen eraan om het beschikbare geld ergens anders aan te besteden. Waarom zouden we het schoolzwemmen weer moeten invoeren op alle scholen? Wij gingen op onderzoek uit.
Allereerst, hoe werkt schoolzwemmen precies? Basisschoolklassen komen op een vast tijdstip zwemmen. De lessen duren tussen de 30 en 60 minuten en zijn vooral gericht op de ABC-diploma’s van de Nationale Raad Zwemdiploma’s. Kinderen leren dus in principe hetzelfde als dat ze tijdens een particuliere zwemles leren. Mochten de kinderen al zwemdiploma’s hebben, dan kunnen ze verder zwemmen voor andere certificaten naar keuze. Op die manier blijven ze leren. Het schoolzwemmen start meestal pas als de kinderen ongeveer zeven jaar oud zijn.
Veiligheid van het kind
De belangrijkste reden om sowieso een zwemdiploma te halen, is dat Nederland een waterrijk land is. We hebben hier veel plassen, rivieren en natuurlijk de zee. Als het in de zomer ontzettend warm is, zoeken mensen vaak verkoeling in en aan het water. Kinderen in Nederland kunnen dus relatief vaak in het water springen of vallen. Wanneer zij niet kunnen zwemmen lopen ze het risico om te verdrinken. Als kinderen weten wat ze in het water moeten doen, zal het aantal verdrinkingen per jaar naar verwachting drastisch afnemen. Acht procent van alle verdrinkingen betreft kinderen onder de tien jaar.
Onderzoek van VeiligheidNL laat zien dat tachtig procent van de ouders denkt dat hun kind gaat spartelen of gaat schreeuwen als ze verdrinken. In de praktijk is dat echter heel anders, want jonge kinderen snappen aak niet wat er precies aan de hand is. Ze kunnen juist geen geluit mkane, omdat het water in hun luchtwegen terechtkomt.
Financieel voordeliger en minder tijdrovend
Omdat het veilig is voor je kind, kan je natuurlijk ook je kind naar een ‘gewone’ zwemles brengen. Maar als het zwemmen via school gaat, dan hoeven ouders hun kinderen niet zelf meer naar zwemles te brengen. Bespaart veel tijd voor ouders, maar ook voor het kind in kwestie. Die hoeft na een lange schooldag niet ook nog eens in de avond naar zwemles.
En ook financieel gezien gaan ouders dit merken in hun portemonnee. Ouders besparen op deze manier geld als hun kind niet meer op een particuliere zwemles zit. Volgens een rapport van de SEO, in handen van RTL Nieuws, scheelt dit ouders maximaal 177 miljoen euro. De school mag wel om een vrijwillige ouderbijdrage vragen voor het schoolzwemmen. Dit mag wanneer het zwemmen verplicht is, maar ook als het zwemmen niet verplicht is. Omdat het vrijwillig is hoeven ouders het bedrag niet te betalen. Leerlingen mogen niet uitgesloten worden van de activiteiten als ouders niet betalen, dus schoolzwemmen zou in principe voor iedereen mogelijk moeten zijn.
Goed alternatief voor bewegingsonderwijs
Natuurlijk kan je kinderen ook laten gymmen in een sporthal, maar dit zou afgewisseld kunnen worden met schoolzwemmen. Daarom wil onder andere de Reddingsbrigade het schoolzwemmen verplichten. Zelfs voor kinderen die al kunnen zwemmen is schoolzwemmen heel leerzaam. Kinderen moeten namelijk, ook als ze hun diploma hebben, vertrouwd blijven met het water. Schoolzwemmen zou je kunnen zien als een ‘natte gymnastiekles’. Net als tijdens de gymnastiekles beweeg je ook tijdens het zwemmen. En alle basisschoolkinderen krijgen gymnastiekles, dus waarom dan geen zwemles? Het hele jaar door zwemmen hoeft niet, en over het algemeen kiezen school ervoor om schoolzwemmen een aantal weken per jaar aan te bieden. In 2021 was dat gemiddeld 22 weken per jaar. De frequentie van het schoolzwemmen verschilt ook per regio. In Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, wordt er gemiddeld meer weken per jaar aan schoolzwemmen gedaan (31 weken) dan in andere regio’s van Nederland (18-23 weken).
Bewegen is sowieso goed voor iedereen, of dat nu in een zwembad is of in een gymzaal. Zolang kinderen maar voldoende beweging krijgen tijdens een schoolweek.
Vluchtelingen leren zwemmen
Laten we ook denken aan onze medemens en het schoolzwemmen in het begin alleen verplichten op de vluchtelingenscholen. Sommige kinderen van gevluchte ouders kunnen helemaal niet zwemmen, en de ouders hebben soms ook geen geld om de zwemlessen van hun kinderen te betalen Kinderen met een niet-westerse achtergrond hebben het vaakste pech. Volgens Titus Visser van de Nationale Raad Zwemveiligheid is de kans dat zij verdrinken negen tot tien keer zo hoog als die van andere kinderen. In de zomer gaat het vaak mis, en dat hoeven overigens niet alleen kinderen te zijn. Zwemlessen aanbieden bij AZC’s is daarom ook een optie.
Door: Nationale Onderwijsgids / Femke van Arendonk
Bronnen: RTL Nieuws, Onderwijsconsument, Zwemlesspecialist, Rijksoverheid, NOS, Mulier Instituut, CBS, VeiligheidNL en De Telegraaf
