Een veilige leer- en werkomgeving: praktijktraining voor vertrouwenspersonen
“Opvanggesprekken voeren als vertrouwenspersoon met een leerling, ouder of collega is soms best lastig. Zeker als het gaat om hele zware en grensoverschrijdende gedragingen. Met mijn ondersteuning en handelen wil ik iets kunnen betekenen bij het stoppen van de ongewenste omgangsvormen. Wat mij drijft? Ik wil maatschappelijk graag bijdragen bij het zorgen voor een veilige omgeving voor volwassenen en voor kinderen om in op te groeien en zich te ontwikkelen.”
Graag neemt Patricia Ohlsen de tijd om duidelijk te maken hoe waardevol de functie van vertrouwenspersoon is. Patricia, van oorsprong pedagoog, heeft zich gespecialiseerd in het coachen en trainen van professionals en teams die te maken krijgen met ongewenste omgangsvormen, grensoverschrijdend gedrag en vraagstukken als kindermishandeling. “Het is zo belangrijk dat mentoren en leraren weten dat er in hun school een vertrouwenspersoon is en waarvoor die er is. Ik merk dat die kennis er niet altijd is. Die aandacht en bekendheid van de vertrouwenspersonen is hard nodig, want zonder die aandacht komt er bij de vertrouwenspersoon ook niks binnen. Terwijl we weten dat bijvoorbeeld online pesten en online seksuele intimidatie heel grote problemen zijn onder kinderen en jongeren. Wanneer je signalen krijgt dat er onveiligheid is in het online contact tussen leerlingen, zoals schelden, treiteren, buiten sluiten, dan handel je volgens het protocol online pesten van de school. Je zoekt contact met de betreffende leerlingen en eventueel met hun ouders.”
Luisteren en doorvragen
Reeds jarenlang verzorgt Patricia (online)-bijeenkomsten en trainingen voor vertrouwenspersonen in het onderwijs. Patricia: “Vertrouwenspersonen zijn echt heel laagdrempelig, open en integer. Ze geven je meteen het gevoel van ‘bij jou kan ik mijn verhaal kwijt’. Ik train regelmatig vertrouwenspersonen en ik ervaar steeds opnieuw dat het buitengewoon warme, open en sociale mensen zijn die echt het gesprek durven aan te gaan. Dat ze samen met degenen die bij hen komen iets willen oplossen of de stappen ondernemen op weg naar een oplossing. Voor deze functie moet je heel goed kunnen luisteren. De kinderen, ouders en collega’s die bij een vertrouwenspersoon komen, vinden het heel lastig om hun probleem of dilemma op tafel te leggen en laten meestal ook niet gelijk het achterste van hun tong zien. Dus je moet achter hun ‘pijnplek’ kunnen komen. Je moet dan niet bang zijn om door te vragen.”
Praktijksimulaties in training vertrouwenspersonen
Een andere kwaliteit die een vertrouwenspersoon in zijn rugzak moet hebben is ‘oplossingsgericht werken’. Patricia: “De valkuil hierbij is dat je als vertrouwenspersoon meteen met een advies of een stappenplan komt. De stap ervoor is echter de vraag: wat zou jou helpen? Wat heb jij nodig? Je moet geen stappen zetten zonder dat je de ander hierin meeneemt.”
Om de gespreksvaardigheden van vertrouwenspersonen te versterken maakt Patricia in haar trainingen gebruik van trainingsacteurs. Door rollenspellen, vaak geënt op door de deelnemers ingebrachte casussen, wordt de ‘echte wereld’ gesimuleerd. “We doen dit één-op-één en hierdoor zie je ook online de non-verbale communicatie. De trainingsacteur speelt dan bijvoorbeeld een jongen die heel verdrietig wordt. Of een docent die seksueel intimiderend is. Laatst zei een deelnemer: ‘het is net of ik echt met een levensecht iemand zit te praten’.”
