Zo reageer je als docent in het voortgezet onderwijs bij een schending van de ICT-regels

In het voortgezet onderwijs zijn jongeren erg nieuwsgierig. Het kan dan ook gebeuren dat ze iets opzoeken op het internet dat tegen de gebruiksregels van de school is. Vroeg of laat krijg je als docent met zo’n situatie te maken. Zo kan de leerling een ongepaste website bezoeken of schoolaccounts misbruiken. Hoe kun je daar als docent het best op reageren?

Signaleer en documenteer het gedrag

Het bezoeken van buitenlandse goksites door volwassenen op school is eigenlijk al onacceptabel, maar wat als een minderjarige leerling aan het gokken is geslagen via een computer van de school? Dan is het belangrijk dat je dit gedrag eerst vastlegt. Als docent handel je niet op basis van vermoedens, maar moet je het zelf gezien hebben. Noteer wat er precies is gebeurd, wanneer, op welk apparaat en welke regels er overtreden zijn. Zijn er screenshots of logbestanden die online gokken vanaf een schoolcomputer kunnen bewijzen? Verzamel deze dan volgens de privacyrichtlijnen van de school. Zo kun je later onderbouwen waarom je hebt ingegrepen.

Ga eerst het gesprek aan met de leerling

Benader de leerling op een rustige manier en vraag wat er is gebeurd, maar beschuldig de leerling niet. Luister aandachtig en laat hem de situatie uitleggen. In veel gevallen is er geen sprake van kwade opzet, maar was het gewoon het gevolg onoplettendheid. Geef de leerling de kans om zijn verantwoordelijkheid te nemen. Leg uit welke regel hij heeft overtreden en waarom het belangrijk is dat je je toch aan die regel houdt. Bijvoorbeeld vanwege de sociale veiligheid of de privacy van andere leerlingen.

Leg uit wat de consequenties zijn

Natuurlijk heeft het overtreden van de ICT-regels gevolgen. Scholen hebben doorgaans een ICT-protocol waarin staat welke consequentie hoort bij een bepaalde overtreding. Het bezoeken van een verboden site heeft andere gevolgen dan wanneer een leerling willens en wetens probeert in te breken op het schoolterrein. Als docent is het belangrijk dat je deze regels consequent toepast. Leg uit wat de gevolgen van het gedrag zijn. Denk aan een waarschuwing of bij ernstigere zaken, het tijdelijk verbieden van gebruik van de schoolcomputers. Zorg ervoor dat het voor de leerling duidelijk is welk gedrag er in de toekomst wordt verwacht.

Meld de situatie bij de verantwoordelijke

Gaat het om een ernstige overtreding, betrek dan de ICT-coördinator, mentor of schoolleiding erbij. Incidenten rondom cybersecurity en privacy moet je altijd serieus behandelen. Door de juiste personen te informeren, zorg je ervoor dat je als docent bij verdere afwikkeling niet zelf alle verantwoordelijkheid hoeft te dragen. Bovendien heeft de school dan een overzicht van structurele problemen met leerlingen.

Licht eventueel de ouders in

Als de overtreding invloed heeft op de schoolprestaties, de veiligheid van het systeem of de veiligheid van (mede)leerlingen in het voortgezet onderwijs, is het belangrijk om de ouders in te lichten. Leg uit wat er is gebeurd en welke consequentie dit heeft gehad. Communicatie met de ouders moet gericht zijn op samenwerking en het verbeteren van het gedrag van de leerling. Het is dus niet de bedoeling dat je de ouders van de leerling een schuldgevoel geeft. Ouders kunnen dan thuis ook afspraken maken om herhaling te voorkomen.

Bespreek de situatie met de klas

Eventueel kun je deze situatie ook weer bespreken in de klas, zonder namen te noemen. Maar je kunt het incident wel gebruiken als voorbeeld van wat er verwacht wordt van leerlingen met betrekking tot veiligheid en verantwoord gebruik van technologie. Een goed onderwerp voor een mentoruur! Zo kunnen leerlingen in de toekomst een bewustere keuze maken.