Ruud Smit columnist NOG

Op 9 december discussieerden bij Buitenhof Anne-Wil Lucas van de VVD, Gert de Wit, directeur van Basisschool St. Josephschool en Hanno van Keulen van het Centrum voor Onderwijs en Leren. Het ging over het plan om in het basisonderwijs meer aandacht te besteden aan techniek. Arm basisonderwijs. 

Door Ruud Smit

Gert de Wit was tegen, en terecht.

Gelukkig zijn er nog mensen met heldere redeneringen. De Wit legde uit dat het basisonderwijs moet voldoen aan kerndoelen, en dat daarin al voldoende aandacht is voor techniek. Het lesprogramma van 25 uur zit flink vol met taal, lezen en rekenen. Basisvaardigheden die elk kind moet beheersen. Dan hebben we nog aardrijkskunde, natuur, geschiedenis en creatieve vakken. En niet te vergeten wat de hype van de dag allemaal aandraagt: seksuele gelijkheid, engels, muziek, geweld.

De uitspraak van de dag kwam van kamerlid Lucas, gericht aan de schooldirecteur: “U leidt de werknemers van de toekomst op.” Ik dacht even dat ik het niet goed hoorde, maar ze zei het echt. Anne-Wil, we hebben het over de basisschool! Kinderen van vier tot twaalf jaar. De werknemers van de toekomst? We leiden in het primair onderwijs toch ook de ondernemers van de toekomst op? Economie invoeren dan maar? En ook de meeste politici hebben naar het schijnt de lagere school doorlopen. Een uurtje ethiek op de woensdagochtend misschien? Trouwens, ook de gemiddelde bajesklant zat ooit op de basisschool. Schietlessen?

In de media is al uitgebreid gereageerd op dit onzalige plan. Vooral met het argument dat we na de commissie Dijsselbloem hadden afgesproken dat we het onderwijs een tijdje met rust zouden laten. Dat zou inderdaad een zegen zijn, maar er is meer...

Natuurlijk moet je kinderen op de basisschool zo breed mogelijk ontwikkelen, en dat speelt ongetwijfeld mee in het plan. De kerndoelen zijn daarvoor zowel de richtingwijzer als de maatstaf. Het gaat erom dat kinderen leren met hart, hoofd en handen. Die drie zijn allemaal even belangrijk. Een school die dat evenwicht weet te bewaren bereidt kinderen pas echt voor op het vervolgonderwijs. Daar hoort dan wel bij dat je alles doet om het onderste uit de kan te halen. Onderpresteren is ontoelaatbaar. Hoe de school dat doet is aan de school zelf, op basis van de eigen visie. Zolang de kerndoelen maar worden gerealiseerd.

En als de kerndoelen niet garant staan voor voldoende en afwisselend leren met hoofd, hart en handen, dan moet je de kerndoelen herzien, en niet voor de vuist weg maar wat roepen.

Maar dat terzijde!

We hebben het over de basisschool. Funderend onderwijs. Je bouwt aan een fundament van cognitieve, emotionele en motorische vaardigheden. Hoeft dat alstublieft niet gericht te zijn op een specifiek toekomstig beroep? Mag het als het even kan gewoon breed funderend zijn? Ons onderwijssysteem dwingt kinderen te vroeg tot het maken van keuzes die ze niet kunnen overzien. Wie verdient uiteindelijk zijn brood met het vak waarvoor hij of zij destijds werd opgeleid?

Eén van de argumenten voor het plan is het gegeven dat het VMBO techniekafdelingen sluit omdat er geen interesse voor is. Dat klopt, en dat is inderdaad een groot probleem. De vraag is waarom VMBO-scholen niet in staat zijn hun leerlingen voor die afdelingen te interesseren. Dat is een didactisch vraagstuk, dat je niet oplost met techniek op de basisschool.

© Nationale Onderwijsgids / Ruud Smit