Marieke van der Korput
Het Finse onderwijssysteem staat de afgelopen tijd flink in de belangstelling. Het onderwijs in dit Scandinavische land zou beter zijn dan het Nederlandse systeem, wordt door velen beweerd. Het begin van het schooljaar lijkt daarom een goed moment om te onderzoeken wat we nou van de Finnen zouden kunnen opsteken.
 

Door Marieke van der Korput

Geen cijfers in Finland
Een van de grote verschillen tussen het onderwijssysteem in Finland en Nederland is de manier van toetsen, en de filosofie hierachter. Op Finse scholen worden geen gestandaardiseerde testen afgenomen, zoals wij deze kennen. In plaats daarvan worden door de docent opdrachten ontwikkeld, die beoordeeld worden door middel van inhoudelijke feedback. Het uitgangspunt hierbij is dat kinderen verschillende talenten hebben, en gestandaardiseerd testen hier niet bij aansluit. Leerlingen worden dus op hun eigen niveau getoetst. Ook worden geen cijfers gegeven. Leerlingen kunnen zo leren in een omgeving die angstvrij is en waar creativiteit belangrijk is. Ook bestaat een dag uit minder lessen en meer “spelen”. 
 
Persoonlijk leren
Naast persoonlijk testen, staat persoonlijk leren ook veel meer centraal in Finland. De nadruk op Finse scholen ligt veel meer op talentontwikkeling, of dit nu een wiskundig-, talig of creatief talent is. Daarom wordt tijdens de les zoveel mogelijk gedifferentieerd tussen kinderen. Zo krijgen leerlingen die niet goed meekomen extra aandacht, maar is voor leerlingen die juist extra uitdaging nodig hebben ook extra ruimte. Zowel scholen als klassen in Finland zijn dan ook vaak kleiner, om deze ruimte te kunnen bieden. Ook betekent dit dat leerlingen meer invloed hebben op wat ze leren. In plaats van een vast vakkenpakket, is veel ruimte voor het kiezen van cursussen.
 
 
Ook in Nederland persoonlijker onderwijs
Deze nadruk op persoonlijk lijkt al opgepakt te worden in ons land, met name ondersteund door ict-toepassingen. Zo stelt Staatssecretaris Dekker dat hij het onderwijs persoonlijker wil maken met moderne middelen. Het trendrapport 2014/2015 van Kennisnet bevestigt dat datagedreven onderwijs steeds groter zal worden komende jaren. Leerprocessen van leerlingen kunnen in kaart gebracht worden met digitale middelen, waardoor beter op maat bijgestuurd kan worden en leerlingen ook direct feedback krijgen. Qua toetsen zal het Nederlandse systeem echter niet zo snel de Finnen imiteren. 
 
Particulier onderwijs al “Finser” 
In het particulier onderwijs is deze gerichtheid op persoonlijke leerpaden al meer te zien. Hier wordt veel extra aandacht en begeleiding geboden voor leerlingen die niet goed meekomen op een gewone school, maar juist ook voor leerlingen die bijvoorbeeld hoogbegaafd zijn. Ook in het vakaanbod wordt leerlingen meer keuze geboden, bijvoorbeeld om vakken als Chinees, filosofie of drama te volgen. Dankzij de relatief kleine klassen, kunnen docenten leerlingen persoonlijk, en op hun eigen wijze te ondersteunen en begeleiden. Ook wordt plezier in leren op veel particuliere scholen als zeer belangrijk gezien. Dit wordt dan niet gerealiseerd door meer “speeltijd” en geen cijfers geven, maar door aandacht voor een goede en positieve sfeer en voor de persoonlijkheid en het niveau van elke individuele leerling. 
 
© Nationale Onderwijsgids / Marieke van der Korput