Normal_foto_ine_l_cker

Begin 2014 kreeg ik via de commissie leerlingenzorg de vraag om aan de slag te gaan met een spontane vriendelijke jongen met autisme. Laten we hem ‘Paul’ noemen. Paul zat toen in groep 4 van basisschool PassePartout en had zware lees- en spellingproblemen. Paul was zeer prikkelgevoelig, zat behoorlijk met zichzelf in de knoop en liep gedurende de schooldag veel frustraties op. Zijn leergedrag was op alle fronten zwak, wel was hij heel gemotiveerd. Ik gebruikte mijn kennis en ervaring op het gebied van breinleren en visueel leren om zijn gedrag, het leren en leergedrag anders te bekijken en te benaderen. De vraag was of een pedagogisch-didactische afstemming vanuit het visueel-kinaesthetisch leren of beelddenken wellicht beter bij hem zou passen.

Door Ine Lücker

Rennen, kleien, zingen en springen
Om dit verder te onderzoeken bouwde Paul met het ‘Wereldspel’. Het wereldspel is een non-verbaal onderzoeksinstrument om te bepalen of een kind een beelddenker is. Paul leek inderdaad een voorkeur voor visueel leren en bewegen te hebben. Op die voorkeur hebben we vervolgens ingespeeld met daarbij de hypothese dat Paul een slim en betrokken kind was. We zijn samen gaan uitproberen en verkennen welke werkvorm bij Paul paste. Hij bleek daar heel goed in te zijn! Hij kon vooraf al aangeven of de bedachte werkvorm bij zijn leren paste of niet. Voor het rekenen plakten we cijfers op de traptreden en zo ging hij letterlijk vooruit en achteruit bij het tellen, het splitsen van getallen en bij de tafeltjes.

Paul heeft de rest van het jaar niet alleen bij rekenen maar ook met lezen en spelling gerend, gekleid, gezongen en gesprongen. We pasten deze didactiek ook zo veel mogelijk in de groep toe en het bleek dat ook andere kinderen er baat bij hadden. Het was fijn voor de leraren om te ontdekken dat anders niet per se betekent dat het leidt tot meer werk.

Ruimte overhouden voor lezen
Het was de droom van Paul om zelf de boeken van Raveleijn te kunnen lezen. De lat lag dus hoog. Doordat Paul in de grote groep geen overzicht en controle had, moeite met focussen en snel overprikkeld, miste hij veel informatie. Dit leidde tot angst om niet vooruit te komen met leren, tot veel stress en blokkades. Ook hier bleek de insteek op het visuele leren een uitkomst te zijn. Zijn hoofd letterlijk leegmaken en opruimen door middel van coachen was een volgende passende oplossing voor Paul. Hierdoor was zijn hoofd aan het einde van de dag beduidend minder vol, zodat hij ruimte over had om zijn boeken te lezen. Het lezen kost Paul nu nog wel moeite, maar hij is er rustiger onder.

Visie over passend onderwijs aan beelddenkers
Het ging dus goed met Paul en met de andere kinderen in groep 4. Ik ging fantaseren. Als we nu eens in groep 3 al meer zouden afstemmen op het breinleren en visueel leren? Wat als deze kinderen leren HOE ze kunnen leren en we hen helpen met het structureren en ordenen van wat er in hun hoofd omgaat? Ik ontwikkelde een visie en het uitvoeringsplan ‘Passend onderwijs is onderwijs aan taaldenkers én beelddenkers’. Op basis daarvan werd ik onderwijspionier en kreeg ik een eigen budget. Hiermee bracht ik samen met de juffen Esther van groep 2/3 en Ans en Karin van groep 4 van basisschool PassePartout in Tegelen mijn visie in de praktijk. Samen volgden we de ontwikkeling van de kinderen en zochten we naar oplossingen bij stagnaties in het leren. Dankzij het budget hadden we de beschikking over minder voor de hand liggende methoden en methodieken en konden we materialen en cursussen inkopen. Het Wereldspel bijvoorbeeld bleek een fantastisch middel dat ons heeft geholpen bij het zoeken naar de ondersteuningsbehoeften van kinderen.

Hoe is het nu?
In de hele onderbouw van de PassePartout begeleiden de leerkrachten hun leerlingen bij het ontdekken van hun eigen manier van leren. Leraren passen toe wat ze in de workshopdag ‘hoofd opruimen’ en de cursus ‘trainer leren leren beelddenken’ hebben geleerd. We zien effecten en gaan dus verder met het ‘out-of-the-boxdenken’ en het verkennen van en inzetten van succesvol gebleken methoden en methodieken. Zo hopen we in de toekomst nog meer leer- en gedragsproblemen te voorkomen. 

Ine Lücker
Co-teacher basisschool PassePartout Tegelen: onderzoek, leerling- en leerkrachtbegeleiding. 
Orthopedagoog bc, Master Special Educational Needs
 
© Nationale Onderwijsgids