De overheid en de maatschappij hebben er alle belang bij dat leerlingen zonder vertraging de basisschool en middelbare school doorlopen. Niet alleen bespaart dat de schatkist een half miljard euro, het levert de overheid ook 900 miljoen euro op, berekent het CPB. Jongeren die niet doubleren, komen eerder de arbeidsmarkt op en gaan dan ook premies en belastingen betalen.

Van alle leerlingen die in 2012 hun middelbare schooldiploma behaalden, was zo'n 45 procent minstens één keer blijven zitten. De meeste zittenblijvers doen een jaar kleuterklas over of het jaar voor het eindexamenjaar van de middelbare school. Op de havo komt zittenblijven het meest voor, op het vwo het minst. Leerlingen van het vmbo hebben relatief het vaakst een jaar langer over de basisschool gedaan.

Staatssecretaris Dekker wil het zittenblijven terugdringen. Volgens Dekker zijn er de afgelopen jaren goede resultaten geboekt met experimenten in de vroeg- en voorschoolse educatie en zomerscholen in het voortgezet onderwijs. Onlangs heeft hij met de sectororganisatie voor het voortgezet onderwijs, de VO Raad, afgesproken dat er 9 miljoen euro per jaar geïnvesteerd wordt in het op deze manier reduceren van van het aantal zittenblijvers.

De onderwijsbonden CNV Onderwijs en de Algemene Onderwijsbond (AOb) zijn blij met het rapport van het CPB. Zij zien echter niets in een verbod op zittenblijven, zoals het Planbureau bepleit. “Voor sommige leerlingen kan een jaar overdoen nog steeds het beste zijn”, zegt AOb-voorzitter Walter Dressher. Niettemin geven de bonden eveneens de voorkeur alternatieven als extra bijlessen en meer aandacht voor het voorkomen van achterstanden dan zittenblijven. Ook de VO Raad is tevreden met het rapport: “We willen meer maatwerk in het onderwijs, dit is een stap in die richting”, aldus een woordvoerder.

© Nationale Onderwijsgids